صنعت انرژی خورشیدی چیست؟

انرژی خورشیدی است که اغلب به عنوان یکی از امیدوار کننده ترین اشکال انرژی های تجدید شونده ارائه شده است. تا چه حد مؤثر می تواند انرژی خورشیدی می شود، و چگونه نزدیک صنعت انرژی خورشیدی است که قادر به ارائه وعده از تکنولوژی؟

انرژی خورشیدی حداقل منبع انرژی مورد استفاده است، حتی در میان سایر منابع انرژی تجدید پذیر مانند باد و زمین گرمایی، با وجود متمرکز در سراسر جهان است که انرژی خورشیدی (CSP) ظرفیت پیش بینی برای افزایش نزدیک به 18 برابر در پنج سال آینده از 588 فعلی خود را - مگاوات پتانسیل به حدود 10.5 GW. در میان این پتانسیل فوق العاده ای برای ارائه ارزان، قدرت فراگیر در اوج، اقتباس از انرژی خورشیدی تنها در سال های اخیر افزایش یافته است.

برای درک این سرعت آهسته استقرار، یکی نیاز به نگاه فقط در موانع درک شده به ورود: انرژی بیش از حد گران قیمت برای استقرار، ساخت و ساز و فرایند اجازه بیش از حد طولانی، و سرمایه گذاری مورد نیاز برای ساخت خطوط انتقال جدید بیش از حد بزرگ است.

در سال های اخیر، فتوولتائیک (PV) خورشیدی تا به حال زمان آسان تر یکپارچه سازی به ترکیب انرژی ما و اجتناب از این موانع. پانل های PV فیلم نازک در هزینه پایین تر شده اند و در انرژی خورشیدی در مقیاس ابزار استفاده می شود، اما بهره وری پایین آنها منجر به هزینه های سیستم نصب شده بالاتر است. کوچکتر تاسیسات خورشیدی PV راحت تر به زمین در ابتدا بودند. در مقابل، CSP در حال تبدیل شدن به جذاب تر برای نیازهای انرژی خورشیدی در مقیاس بزرگ است.

از CSP شده است به عنوان یک منبع در مقیاس ابزار استفاده می شود و از لحاظ اقتصادی می تواند در مقیاس. CSP است که در حال حاضر حداقل هزینه و کارآمد ترین شکل از انرژی خورشیدی برای ارائه دهندگان ابزار در مقیاس مناطق با مشوق های مطلوب و منابع کافی خورشیدی از حداقل 2،000 کیلو وات در هر ساعت از تابش مستقیم نرمال سالانه در هر متر مربع است. در غنی از انرژی خورشیدی، جنوب غربی ایالات متحده در 63،000 مایل مربع، بیش از 1،100 کادریلیون واحد حرارتی بریتانیا از تابش خورشیدی رسیدن به زمین در هر سال. در نتیجه، تمرکز قدرت حرارتی خورشیدی می ایستد را به بزرگترین تاثیر را در پرتفوی نسل قدرت ایالات متحده آب و برق '.

با یارانه های خورشیدی در مکان و افزایش آگاهی مصرف کنندگان از مزایای استفاده از انرژی خورشیدی است، در نهایت فرصت برای خورشیدی برای بازی نقش مهمی در قدرت ترکیب نسل ایالات متحده وجود دارد. ما شاهد ظهور شرکت های خورشیدی حرارتی که چالش های صنعت قدیمی (هزینه، خطوط انتقال، اجازه دهد) به عنوان فرصت هایی را ضبط کرده به جعل دگرگون، راه حل های مخرب است.

به عنوان اولین برج گیاهان CSP در بیش از 20 سال می آیند آنلاین در ایالات متحده آمریکا، که مدل به بالا افزایش خواهد یافت؟ چهار چالش های اصلی صنعت که ما در eSolar فکر می کنم شرکت هایی که به طور موثر می تواند به ارائه ارزش به مشتریان از کسانی که به تشخیص روبرو است که نمی تواند:

• قیمت
• سرعت استقرار
• مقیاس پذیری، و
• تاثیر گرید.

شرکت های پیشرو حرارتی خورشیدی این درک و در حال حرکت به رفع این موانع، در نتیجه پیشرفت صنعت.

تمرکز فن آوری های خورشیدی

پنج تمرکز فن آوری های اصلی وجود دارد: تغار، جمع و جور خطی فرنل بازتابنده (CLFR)، ظرف موتور استرلینگ، تمرکز PV (CPV) و برج.

تکنولوژی تغار. سنگاب بالغ ترین تمرکز از فن آوری خورشیدی با تظاهرات تجاری از 1980s و کل ظرفیت نصب شده بیش از 550 مگاوات است. با استفاده از سیستم ردیابی یک محور به تمرکز نور خورشید را بر روی لوله، که در داخل آن روغن مصنوعی اجرا می شود و سپس از طریق یک مبدل حرارتی آب تبدیل به بخار است که در نتیجه از طریق توربین بخار می رود.

غلظت به دست آمده توسط سیستم اپتیک کم است، زیرا آن را با استفاده از ردیابی تک محور، از این رو حداکثر درجه حرارت به دست آمده کم است، رانندگی کردن بهره وری از گیاه. مزیت اصلی این تکنولوژی بلوغ آن است. نقطه ضعف اصلی آن هزینه نسبتا بالاتر، و در آن زمان، عرضه محدود مواد است.

CLFR technolology. در تکنولوژی CLFR، آینه پیگیری خورشید و تمرکز بر روی یک لوله که در آن روغن گرم می شود و می رود به مبدلهای حرارتی برای تولید بخار، یا نسل بخار مستقیم می تواند به طور مستقیم در لوله. بر خلاف تکنولوژی از طریق لوله ها در جای خود ثابت شده است، اما زمینه ردیابی است که هنوز هم یک بعدی و غلظت کم است (در نتیجه داشتن حداکثر درجه حرارت پایین تر و کارایی عملیات کمتر نیازمند استفاده از آب خنک کننده).

تکنولوژی موتور استرلینگ موتور استرلینگ ظرف دو محور با استفاده از سیستم ردیابی در یک ظرف ردیابی به تمرکز نور خورشید بر روی یک موتور استرلینگ. هر بشقاب سیستم تولید بین 10 تا 25 کیلو وات و بالاترین بهره وری راه حل های خورشیدی حرارتی در دسترس در نظر گرفته شده است. این فن آوری، با این حال، زودتر برخی از منافع تثبیت ترین برای تمرکز حرارتی خورشیدی در برنامه های کاربردی در مقیاس ابزار. در عمل، آن را ارائه می دهد اقتصادهای حداقل مقیاس پروژه های بزرگ مقیاس، ساخت آن را مناسب تر برای برنامه های کاربردی مانند توزیع قدرت، کمتر از 10 مگاوات است. تکنولوژی موتور بشقاب نه ذخیره سازی فراهم می کند و نه می توان برای پیوند زدن از دوجنس ناجور باهم یک نیروگاه بخار سنتی.

تکنولوژی CPV. تنوع یکی دیگر از تمرکز انرژی خورشیدی تکنولوژی CPV، که در آن نور است بر روی نیمه هادی که تبدیل انرژی نور به طور مستقیم به برق متمرکز شده است. بسیاری از شرکت های با استفاده از سلول های خورشیدی با راندمان بالا به تصویب رسید این مفهوم به تازگی. سیستم های خورشیدی استرالیا با استفاده از آینه ها برای تمرکز نور بر روی مجموعه ای از نیمه هادی ها، و سیستم Amonix مستقر در کالیفرنیا با استفاده از لنز فرنل برای تمرکز نور روی سلول های خورشیدی منحصر به فرد در سری و موازی گروه بندی می شوند.

فن آوری برج برج فن آوری استفاده می کند یا نسل بخار مستقیم یا تکنولوژی نمک مذاب است. هر دو روش خورشیدی در 1980s و خورشیدی دو (با استفاده از نمک مذاب) در 1990s در کالیفرنیا نشان داده شده است. امروز، با این حال، تنها 35 مگاوات نصب و راه اندازی کسب و کار در سراسر جهان وجود دارد. آخرین تظاهرات اسپانیا PS-10 و PS-20 پروژه است. سیستم برج با استفاده از آینه ردیابی دو محور به نام heliostats های برای تمرکز نور خورشید بر روی یک گیرنده مرکزی در بالای یک برج است. از آنجا که از ردیابی دو محور، دماهای بالاتر را می توان به دست آورد، از این رو بهره وری بالاتر است. تکنولوژی برج دارای پتانسیل کمترین هزینه. PS-10 نشان دهنده فن آوری برج معمولی، که با استفاده از آینه هر آینه های بزرگ 120 متر مربع - است که با استفاده از قطب هستند که به زمین با موتور های بزرگ و درایوهای حفر به چرخش heliostats ها و ردیابی خورشید نصب شده است.

راه حل eSolar

فن آوری eSolar آن با موانع کلیدی برای استقرار نیروگاه خورشیدی در ذهن توسعه یافته است. روش eSolar، که با واحد تولید 46 مگاوات در 160 هکتار است که می تواند شود تکرار به بیش از 500 مگاوات در مقیاس شروع می شود، به ملاقات موانع به ورود در حالی که ارائه طیف وسیعی از گزینه ها را به انواع تولید برق طراحی شده بود، از بزرگ آب و برق و ارائه دهندگان قدرت به کوچکتر، آب و برق منطقه ای. طراحی لباس و حداقل رد پای کوچکتر را شرکت مزیت رقابتی خود را در قیمت، مقیاس پذیری و سرعت و تسهیل یکپارچه سازی شبکه. شرکت های قادر به نوآوری اطراف موانع استقرار موجود خواهد شد بهترین موقعیت را برای خدمت به آب و برق با ارائه راحتی مقیاس پذیر، تکنولوژی خورشیدی مقرون به صرفه است.

رویکرد eSolar به اهرم قطعات پیش ساخته در حجم بالا در خطوط تولید از قبل موجود، که می تواند به سرعت مقیاس برای دیدار آینده افزایش در تقاضا، و به همین دلیل ساخت و ساز از امکانات تولید جدید نیاز ندارد. علاوه بر این، قطعات پیش ساخته را می توان به راحتی در این زمینه با حداقل کار مونتاژ و، با استفاده از یک سیستم اختصاصی برای کالیبراسیون heliostat و ردیابی، هزینه سرمایه به طور کلی از یک کارخانه و همچنین هزینه عملیات بیشتر کاهش می یابد.

eSolar مطالعه موردی: سیرا SunTower

سیرا SunTower نیروگاه eSolar در لنکستر، کالیفرنیا، نشان می دهد که نوعی چاپ عکاسی که زمینه ان ابی ونقش ان سفید است جدید برای استقرار خورشیدی جهانی CSP تنها عامل برج در ایالات متحده است. این مرکز با استفاده از 24،000 آینه در سراسر 20 هکتار، بازتاب نور خورشید را بر روی دو گیرنده های حرارتی که از آن بخار از طریق 1947 توربین GE مرمت. سیرا SunTower فراهم می کند 5 مگاوات انرژی تجدید پذیر و پاک، به برخی از 4،000 خانوار ادیسون کالیفرنیای جنوبی است.

توسعه اولین بسیاری در جنوب غربی ایالات متحده برای شرکت است که قراردادهای خرید برق بالغ بر 429 مگاوات با سه آب و برق در کالیفرنیا و نیومکزیکو امضا برنامه ریزی شده است.

در طول 12 ماه ساخت و ساز، پروژه بیش از 300 شغل موقت ایجاد شده است. در عمل، سیرا SunTower استخدام 21 پرسنل دائمی و همچنان به منظور کمک به رشد اقتصادی جامعه محلی و تقدیر توسط فرماندار کالیفرنیا آرنولد شوارتزنگر بود.

شوارتزنگر گفت: "انرژی کالیفرنیا و قدرت رهبری او، زیست محیطی در حال پیشرفت بدون کربن، انرژی مقرون به صرفه است که می تواند در سراسر جهان مورد استفاده قرار گیرد،".

علاوه بر کاهش اثرات زیست محیطی گیاه، سیرا SunTower در زمین های خصوصی است. رد پای کوچکتر eSolar اجازه می دهد تا آن را به استفاده از زمین های خصوصی به طور انحصاری برای توسعه گیاهان خود را، که به نوبه خود کاهش نگرانی های زیست محیطی است که با توسعه در زمین های بکر کویر آمده است و اجازه شرکت به سایت گیاهان خود را نزدیک به خطوط انتقال موجود است.

همانطور که توسط کوه در می رم از سوئیچ در سیرا SunTower eSolar نشان داده، صنعت خورشیدی به دست آوردن شتاب و نشان دادن توان بالقوه خود را به یکی از عوامل اصلی در ترکیب انرژی ایالات متحده است. هیچ یک از فن آوری های مورد بحث بدون جوانب مثبت و منفی هستند، اما راه به جلو حرکت کند، این است که به طور کامل درک محدودیت های درک شده و کار می کنند با این موانع است. بدانید زمانی که به چشم پوشیدن از مواد گران قیمت برای فن آوری بهبود یافته، می دانم که چگونه به بهبود فرآیندهای کسب و کار برای سرعت بخشیدن به تولید، درک پیچیدگی از اجازه و نامش و در نظر گرفتن موقعیت.

با فن آوری در حال حاضر در محل و حمایت قوی مردمی، شرکت های خورشیدی است که حرکت رو به جلو با نقشه های نوآورانه ترین، انعطاف پذیر و استراتژیک به بالای افزایش یابد. ما نگاه رو به جلو به آینده خورشیدی ما روشن - یک چشم انداز خال خال با مدل های منحصر به فرد از موفقیت های خورشیدی و آزادی از سوخت های فسیلی است.

جهان کهکشان ما و فضا قدم به دنیای ستارگان مرز ناشناخته ها سیارات نامحدود انسان و ..

به مرز تاشناخته ها قذم بگذارید فضااین مرز ناشناخته بر روی عکسها کلیک کنید تا وارد دنیای بزرگ فصا شوید فرا زمینی
Source SPACE.com: All about our solar system, outer space and exploration.

<

http://www.armin3d.com

باغ و باغداری سرمازدگی آفات درختان میوه هسته دار میتوان هلو و شلیل و همچنین آلبالو

سرمازدگی به شرایطی اطلاق می گردد که گیاه در نتیجه بروز درجه حرارتهای بین صفر تا 10 درجه سانتی گراد (بسته به گونه و رقم) خسارت می بیند .تنش سرما بر حالت عادی گیاه اثری ندارد.

آثار اولیه این تنش عبارتند از : کاهش عمومی رشد ،تغییر رنگ،کلروز، ،تخریب بافت های سلولی،عدم جوانه زنی بذور،عدم انتقال مواد فتوسنتزی،عدم جذب عناصر غذایی …برخی از آثار این تنش برگشت پذیر و برخی از آثار دیگر این تنش مانند فتوسنتز در اثر تخریب کلروپلاست ها و پیری زودرس گیاه غیر قابل برگشت می باشند

تنش یخبندان

خسارت مربوط به تنش یخ زدگی در نتیجه بروز درجه حرارتهای زیر صفر درجه سانتی گراد می باشد (نیلسن و ارکات 1996) یخبندان: عبارت است از کاهش دما تا چند درجه زیر صفر( یخبندان زمستانه و بهاره) که بر اثر آن آب درون سلولی و برون سلولی منجمد شده و به دلیل متلاشی شدن آوندهای چوبی و آبکش و قطع جریان مواد غذایی، مرگ سلول را باعث میگردد.

درجه حرارت های بحرانی: حداقل درجه حرارتی که گیاه میتواند با تداوم 30 دقیقه تحمل کند و در بیشتر از این مدت و کمتر از این درجه حرارت خسارت می بیند. این درجه حرارت برای گیاهان مختلف و مراحل مختلف فنولوژی متفاوت است

شرایط یخبندان و سرما به دو شکل ایجاد  می شود که عبارتند از:

1-یخبندان جبهه ای  یا جابجایی Advective forst

 2- یخبندان  تشعشعی Radiational forst

یخبندان و سرمازدگی جبهه ای در اثر عبور یک جبهه هوای سرد از روی  یک منطقه بروز می کند  به طوریکه دمای آن  کمتر یا در حد دمای بحرانی برای محصولات خاص منطقه می باشد.

یخبندان های جبهه ای به علت جابه جایی توده های هوای سرد مثل تودهای هوایی که از سیبری منشاء می گیرند، حادث می شوند.

ضخامت لایه هوای سرد در این نوع یخبندان ممکن است چندین کیلومتر باشد.

این نوع یخبندان می تواند روند شبانه روزی داشته باشد.

مقابله با آن بسیار مشکل و تقریبا غیرممکن است.

در شرایط خاص نظیر سرمازدگی دی و بهمن 1386 خسارت این نوع سرمازدگی شدید می شود.

یخبندان تشعشعی در شرایط  آسمان صاف  و بدون  ابر واقع می گردد در هنگامیکه  تشعشع  خالص منفی باشد سطح  خاک و گیاه  سرد تر از  هوای اطراف  می شود در نتیجه  هوا در اثر  برخورد با این سطوح سرد تر و متراکم تر می گردد  هوای متراکم در سطح زمین باقی می مانند  و مرحله انتقال  حرارت ادامه می یابد  حاصل این امر پدیده ای بنام وارونگی  حرارت  می باشد.

به عبارت دیگر هنگامی که در طول شب تا قبل از طلوع آفتاب، حرارت زمین سریع از دست می رود و گرما با توجه به سبکتر بودن به سطوح بالایی رفته و هوای سرد جای آن را روی زمین و اطراف گیاه می گیرد که در چنین شرایطی با توجه به آغاز رشد اولیه گیاه وحساس بودن آن باعث وارد آمدن خسارت میشود. این نوع سرمازدگی اصطلاحا سرمازدگی تشعشعی نامیده می شود.

بیشترین خسارت هایی که در شرایط کشور رخ می دهد، ناشی از این نوع سرمازدگی است.

این نوع یخبندان منحصراً در طول شب بوجود می آید

علایم سرمای تشعشعی

سرمایی است که در اثر تشعشع از سطح زمین در یک محل بوجود می آید.

کاملا منطقه ای و محلی بوده .

در زمان فعال بودن گیاه ( اواخر پاییز و اوایل بهار) اتفاق می افتد.

در شب های آرام و آسمان صاف و غیر ابری اتفاق می افتد .

احتمال موفقیت در محافظت از گیاه وجود دارد.

در زمان وقوع این نوع سرمازدگی وارونگی دمایی وجود داشته و احتمال سرما و یخ زدگی در طول روز وجود ندارد.

تشخیص این نوع سرمازدگی توسط کشاورزان مشکل است.

روشهای مقابله با خسارت های ناشی از سرما زدگی تشعشعی

1-روشهای غیر فعال(دراز مدت): به کلیه فعالیت هایی که از زمان کاشت تا برداشت در مزرعه برای کاهش خسارت سرمازدگی انجام می شود را مقابله غیر فعال گویند.

2-روشهای فعال ( کوتاه مدت)

روشهای غیر فعال مقابله با سرمازدگی

انتخاب محل مناسب کاشت

نوع خاک

انتخاب پایه های مقاوم

مدیریت کوددهی گیاه

مدیریت کف مزرعه

استفاده از تنظیم کننده های رشد گیاهی

رنگ کردن تنه درخت                                                                                                                                        

انتخاب محل مناسب کاشت

    تحقیق از مردم محلی در مورد محصولات و ارقام مناسب منطقه
    توجه به توپوگرافی منطقه
    خودداری از کشت گیاهان در چاله های سرد
    کاشت گیاهان برگ ریز در شبیب هایی که با نور خورشید مواجه نیستند.
    در شبهای صاف و آرام که یخبندان نوع تشعشعی رخ می دهد منطقه بالای کوه زودتر از دامنه انرژی خود را از دست داده و سرد تر می شود در نتیجه هوای مجاور آن نیز سرد تر و سنگین تر می شود و به طرف کف دره سرازیر شده و در کف دره جمع و حالت وارونگی دمایی را به وجود می آورد بنابراین کف دره نسبت به دامنه خیلی سرد تر است و در سطح دامنه هوا به خوبی جریان دارد اما کف دره مثل مخزنی از هوا یسرد عمل می کند که مانع جریان هوا می شود در نتیجه زمینهای شیبدار در مناطقی که خطر یخبندان زیاد است بهترین زمینها هستند .
    در مناطقی که خطر یخبندان وجود ندارد زمینهایی که در دامنه ها ی جنوبی قرار دارند برای کشت محصولات زود رس مناسب می باشند اما از آنجایی که زمینهایی که در دامنه های جنوبی هستند انرژی بیشتری کسب می کنند و گیاهانی که در آنها کشت میشود انرژی بیشتری در دسترس دارند نسبت به گیاهان دامنه شمالی ویا مناطق مسطح قبل از وقوع یخبندان شکوفه می کنند وبه همین دلیل در معرض خطر سرمای بیشتری هستند .زمینهایی که در کنار یک منبع آب مثل دریا و غیره هستند به علت بالا بودن ظرفیت حرارتی آب نسبت به زمینهای دیگر کمتر با احتمال یخبندان مواجه هستند .

نوع خاک

    خاکهایی که بتوانند در طول روز حرارت زیادی را در خود ذخیره کنند ودر شب آن را ساطع کنند برای رشد محصولات در مناطقی که خطر یخبندان وجود دارد مناسب می باشد اما خاکی که در طول روز حرارت را به آهستگی به سطح زمین منتقل کند سطح آن در طول شب زودتر و بیشتر سرد می شود .
    خاک های شنی سبک گرما را بهتراز خاک های رسی سنگین انتقال می دهند. در اراضی که  خاک هوموسی و شنی  و اصولا بافت سبک دارند  خطر سرما زدگی تشعشعی  بسیار بالا است  لذا در چنین  اراضی توصیه می شود  سه روز قبل  بروز سرمازدگی  زمین آبیاری می شود  تا در زمان  وقوع  سرما خاک در مرحله ظرفبت مزرعه باشد.
    خاک های سنگین با رنگ سیاه نسبت به خاک های سبک با رنگ روشن تر در زمستان گرمای بیشتری را جذب کرده و از طرفی در آخر زمستان گیاه دیرتر فعال می شود.
     خاک هنگامی که رطوبت آن در حد ظرفیت زراعی است، برای انتقال گرما و ذخیره بسیار مناسب می باشد.

مدیریت کوددهی گیاه

 کوددهی باعث افزایش سلامت گیاه ودر نتیجه افزایش مقاومت آن به سرما می شود.

 درختانی که به طور مناسب کوددهی نشده اند، در پاییز خیلی زود دچار ریزش برگ می شوند و در بهار زودتر از موقع به شکوفه می نشینندو در نتیجه به سرمازدگی حساس تر می شوند.

 فسفر باعث بهبود دوباره گیاه پس ازخسارت سرمازدگی می شود.

به منظور افزایش مقاومت گیاهان، باید ازبه کاربردن کود ازته در اواخر تابستان یا اوایل پاییز اجتناب نمود.

مدیریت کف مزرعه

اجتناب از خاک ورزی

مرطوب کردن خاک های خشک : بهترین کار  مرطوب کردن مناسب  خاکهای خشک   پیش از و قوع یخبندان است به طوری که  خورشید بتواند  خاک را گرم نماید.

استفاده از پوشش های پلاستیکی شفاف ( مرطوب کردن خاک پیش از استفاده از پلاستیک خیلی مؤثر است.)

هرس دور تنه درختان

حذف گیاهان پوششی

استفاده از تنظیم کننده های رشد گیاهی: اتفن و پاکلوبوترازول با به تأخیر انداختن 4 تا 7 روز در خطر سرمای بهاره مؤثر شناخنه شده.

رنگ کردن تنه درخت: رنگ سفید موجب کاهش اثرات یخ زدگی می شود.
  کشت درختان به صورت فیلر

در احداث باغ می توان برخی درختان باغی به عنوان پرکننده بین ردیف ها ( Filler) زمانیکه گونه اصلی دیربارده بوده و با فاصله نسبتاً بیشتری کشت می گردند، به منظور بهره مندی از فضای خالی بین ردیف ها، کشت نمود. با افزایش حجم تاج نباتات اصلی و ثبات باردهی اقتصادی آنها به تدریج درختان فیلر حذف خواهند شد . در درختان میوه هسته دار میتوان هلو و شلیل و همچنین آلبالو را با سایر محصولات به صورت فیلر کشت نمود.

          

-         فرم دهی

نهالها پس از کشت از ارتفاع 800 تا 100 سانتی متری بر حسب گونه سربرداری
می شوند و 3 تا 5 جوانه یا شاخه در جهات مختلف نگهداری شده و جوانه های پائین تر حذف می شوند.

-         فرم تربیت درختان میوه هسته دار به صورت جامی، محور متغیر و ... می باشد.

 

 

دستورالعمل اجرایی عملیات اصلاح و نوسازی باغ درجه 2 میوه های هسته دار

1-      اصلاح و تربیت درختان:

هدف از اصلاح و تربیت درخت قطع قسمتهایی از یک درخت است که برای بدست آوردن شکل و اسکلت مطلوب درخت انجام می شود. همچنین حفظ عادت رشد طبیعی درختان و بارآور کردن آنها و سهولت انجام کارها از دیگر اهداف هرس اصلاحی می باشد. این کار شامل 2 عملیات متفاوت شاخه برداری و سربرداری می باشد:

الف) شاخه برداری (تنک کردن):

شاخه برداری برای بازکردن ، تنک کردن تاج و کنترل بلندی درخت بکار می رود. شاخه برداری با کاستن از چوب، رقابت برای مواد غذائی را کاهش داده و در مجموع سبب تقویت شاخه های باقیمانده می شود. شاخه ها بطور کامل با بریدن آن در محل اتصال به شاخه اصلی بایستی حذف شوند.

ب) سربرداری:

سربرداری حذف قسمتی از انتهای شاخه است. سربرداری، بیشتر از شاخه برداری سبب تقویت رشد منطقه ای و درخت می شود. چون جوانه های باقیمانده را از غلبه جوانه انتهائی آزاد می کند و به دلیل اینکه جوانه ها در نزدیکی نوک شاخه تجمع دارند سربرداری تعداد نسبتاً زیادی از نقاط رشد بالقوه را حذف کرده و بنابراین جوانه های باقیمانده را تحریک می کند. حذف انتهای شاخه به این معنی است که کربوهیدراتهای ذخیره شده در قسمت پائین شاخه هنوز برای نقاط رشد قابل دسترسی است.

2-       اصلاح ساختار بستر:

اصلاح ساختار بستر شامل بازسازی انهار، اصلاح سیستم آبیاری، ایجاد بانکت و تشتک و تراس، حذف ناهمواریهای مزاحم، شکستن لایه های غیرقابل نفوذ و اصلاح ساختار فیزیکی و شیمیایی خاک می باشد.

الف) بازسازی انهار:

اصلاح و مرمت انهار به منظور استفاده بهینه از منابع آبی موجود ضروری می باشد. در این راستا جلوگیری از هرز آب و حذف علفهای هرز به منظور جلوگیری از پراکنش بذور آنها بسیار مهم می باشد.

ب) اصلاح سیستم آبیاری:

سیستم قطره ای در حداقل کردن محدودیت های فیزیکی خاک بسیار موثر تر از سیستم های آّبیاری سطحی هستند. سیستم های قطره ای آب را به مقدار بسیار کم و با کنترل دقیق به کار می برند و با نفوذپذیری خاک بهتر انطباق می یابند. هنگامیکه مقدار کم آب آبیاری در دفعات زیاد به طوری که به کار رود که با مصرف آب گیاه انطباق یابد نتایج بهتری در بر خواهد داشت.

نیاز آبی میوه های هسته دار بر حسب شرایط اقلیمی منطقه و رقم 7 تا 10 هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد. در آبیاری قطره ای نیاز آبی حدود 6-5 هزار متر مکعب برای هر هکتار در سال می باشد.

ج) ایجاد بانکت و تراس:

هدف اصلی در حقیقت بهره برداری حداکثر از نزولات آسمانی بویژه در اراضی شیبدار است لذا می بایست اقداماتی را اعمال کرد تا ناحیه ریشه از بیشترین ذخیره آب برخوردار شود. براین اساس روش های جمع آوری آب باران به انواع مختلفی تقسیم بندی  می شوند که در اینجا به بانکت و تراس اشاره می شود:

بانکت: با ایجاد چاله های هلالی شکل به شعاع 4-2 متر و و در امتداد خطوط عمود بر جهت شیب اصلی دامنه ها می توان بانکت هلالی را بوجود آورد.

تراس: در این روش روی خطوط هم تراز، تراس احداث نموده و برای انجام آن می بایستی شیب طبیعی دامنه کوه به چند پله تقسیم شود.

د) تسطیح ناهمواری های سطح باغ:

به منظور سهولت در تردد ادوات باغی و امکان انجام بهتر عملیات داشت و برداشت لازم است که پستی و بلندی های موجود در بین درختان تسطیح گردند.

هـ) اصلاح فیزیکی و شیمیایی خاک:

هدف از اصلاح فیزیکی خاک بهبود شرایط فیزیکی خاک از نظر ساختان و بافت خاک می باشد، اینکار از طریق خاک ورزی و یا افزودن کودهای دامی، سبز و ... امکان پذیر می باشد.

هدف از اصلاح شیمیایی خاک بهبود وضعیت خاک از نظر تامین عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد گیاه و همچنین اصلاح اسیدیته (pH) و شوری خاک (Ec) می باشد.

 

3-      اصلاح سیستم  کاشت:

الف) تعدیل تراکم:

اگر تراکم در داخل باغ بدلیل زیاد یا کم بودن تعداد درختان نا مناسب باشد و یا درختان بصورت نامنظم کشت شده باشند بطوریکه عبور و مرور ادوات در داخل باغ را با مشکل روبرو کنند می بایست درختان نامناسب را حذف و در صورت لزوم واکاری نمود.

ب) تنظیم فواصل بین درختان:

گونه های باغی
   

زردآلو
   

هلو
   

آلو و گوجه
   

گیلاس
   

آلبالو

فاصله کاشت
   

6×5
   

5×5
   

5×5
   

6×5
   

5×5

تراکم درخت در واحد هکتار
   

333
   

400
   

400
   

333
   

400

 

4-      پوشش تنه

برای پیشگیری از خسارت جوندگان، سرمازدگی، آفتاب سوختگی، آفات و بیماریها در برخی از نقاط کشور از فنس (توری) برای حفاظت دانهالها از صدمات حیوانات و چرای دامها استفاده می شود.

در مناطقی که آفتاب شدید وجود دارد می توان از لوله های پلاستیک سفید رنگ به طول 50 سانتیمتر و قطر 10 سانتیمتر استفاده کرد که هم باعث حفظ تنه گیاه از آسیب جوندگان شده و تنه را نیز از آفتاب سوختگی محافظت می کند. این لوله دارای یک شکاف طولی است که با کمی فشار به راحتی باز می شود و پس از استقرار در پیرامون تنه دوباره بسته می شود.

استفاده از محلول بوردو و همچنین رنگ سفید نیز می تواند تنه را از آفتاب سوختگی محافظت نمایند.

 

5-      واکاری:

در مواردی که تعدادی از درختان خشک گردیده و یا فواصل خالی روی ردیفها وجود دارد    می توان نسبت به کشت نهال اقدام نمود فواصل خالی می تواند در اثر انجام عملیات تعدیل تراکم در باغ ایجاد شده باشد.

 

6-      نگهداری باغ تا زمان باردهی اقتصادی مجدد:

این عملیات شامل مواردی نظیر شخم سالیانه بین ردیفها، تهیه، حمل و   پخش کودهای دامی و شیمیایی، مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز، هرس و ... می باشد.

 

7-      تعادل رقم اصلی و رقم گرده دهنده:

در بسیاری از درختان میوه وجود ارقام گرده دهنده برای تولید اقتصادی میوه ضروری می باشد. در درختان گیلاس به دلیل وجود ناسازگاری وجود ارقام گرده زا ضروری می باشد. طبق تحقیقات انجام شده مشخص گردیده است که اکثر ارقام زردآلوی موجود در ایران نیز خودبارور نبوده و بایستی از ارقام گرده زا استفاده نمود. تعدادی از ارقام آلو، گوجه، هلو و شلیل نیز خودبارور نمی باشند. در اصلاح باغات هسته دار با توجه به گونه و رقم می بایست رقم گرده زای مناسب را انتخاب نمود و با تکنیکهای خاصی مانند سرشاخه کاری ارقام گرده زا به باغ اضافه نمود. درصد درختان گرده زا با توجه به گونه و رقم متغیر است. این مقدار بطور متوسط در کلیه میوه های هسته دار 25 درصد در نظر گرفته شده است.

8-      مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز:

به منظور تولید میوه با کیفیت و کمیت بالا و حفظ سلامت درختان، مبارزه با آفات، بیماریها و علفهای هرز ضروری است.

مهمترین آفات میوه های هسته دار شامل مگس گیلاس، سرشاخه هوار هلو، سوسک اسکولیت، سوسک شاخک بلند رزاسه، شپشک سن ژوزه، کرم سفید ریشه و کرم آلو می باشند. مهمترین بیماریهای درختان میوه هسته دار شامل شانکر باکتریایی، شانکر سیتوسپورایی (لکوستومایی)، سفیدک حقیقی، پیچیدگی برگ هلو، بیماری غربالی هسته دارها و شارکا می باشند.

با توجه به منطقه و آفات، بیماریها و علفهای هرز غالب آن منطقه ، عملیات مبارزه براساس دستورالعمل های سازمان حفظ نباتات انجام می گیرد. در باغهایی که سن آنها بالا است ، این فعالیت ها از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

 

دستورالعمل اجرایی عملیات جایگزینی باغ درجه 3 میوه های هسته دار

1-      حذف و ریشه کنی درختان نامناسب:

بدین منظور درختان خشکیده، بیمار، پیر، نامرغوب و نابارور به طور کامل ریشه کن شده و پاکسازی می شوند و درختان حذف شده به بیرون باغ حمل می شوند. سپس نسبت به شخم عمیق و عمود بر هم و تسطیح زمین اقدام می شود.

2-      طراحی باغ:

در این عملیات می بایستی مواردی نظیر مکانیکی، تسطیح، آماده سازی زمین و پیاده نمودن نقشه کاشت مد نظر قرار گیرد.

3-      اصلاح ساختار بستر باغ:

الف) اصلاح فیزیکی و شیمیایی خاک:

هدف از اصلاح فیزیکی خاک بهبود شرایط فیزیکی خاک از نظر ساختان و بافت خاک  می باشد، اینکار از طریق خاک ورزی و یا افزودن کودهای دامی، سبز و ... امکان پذیر می باشد.

هدف از اصلاح شیمیایی خاک بهبود وضعیت خاک از نظر تامین عناصر غذایی مورد نیاز برای رشد گیاه و همچنین اصلاح اسیدیته (pH) و شوری خاک (Ec) می باشد.

ب) ایجاد بانکت و تراس:

هدف اصلی در حقیقت بهره برداری حداکثر از نزولات آسمانی بویژه در اراضی شیبدار است لذا می بایست اقداماتی را اعمال کرد تا ناحیه ریشه از بیشترین ذخیره آب برخوردار شود. براین اساس روش های جمع آوری آب باران به انواع مختلفی تقسیم بندی  می شوند که در اینجا به بانکت و تراس اشاره می شود:

بانکت: با ایجاد چاله های هلالی شکل به شعاع 4-2 متر و و در امتداد خطوط عمود بر جهت شیب اصلی دامنه ها می توان بانکت هلالی را بوجود آورد.

تراس: در این روش روی خطوط هم تراز، تراس احداث نموده و برای انجام آن می بایستی شیب طبیعی دامنه کوه به چند پله تقسیم شود.

ج) نهر کشی:

شامل ایجاد کانالهای مخصوص انتقال آب از منبع آب تا پای درختان می باشد، چنانچه قبلاً کانال کشی یا نهرکشی در باغ صورت پذیرفته لازم است تا اصلاح و مرمت آنها به منظور استفاده بهینه از منابع آبی موجود صورت پذیرد.

د) تسطیح و حذف ناهمواری های سطح باغ:

به منظور سهولت در تردد ادوات باغی و امکان انجام بهتر عملیات داشت و برداشت لازم است که پستی و بلندی های موجود در بین درختان تسطیح گردند.

هـ) شکستن لایه های غیر قابل نفوذ:

تجمع مواد حاوی کلسیم در لایه های زیرین خاک در عمق حدوداً یک متری از سطح خاک باعث ایجاد لایه های غیرقابل نفوذی می شود که از رشد و توسعه ریشه های درخت به اعماق خاک جلوگیری می نماید که نهایتاً منجر به عدم رشد گیاه و در نتیجه خشک شدن آن می انجامد. برای رفع این معضل و شکستن این لایه، انجام شخم عمیق با استفاده از وسایلی نظیر ریپر و سوسولوز امکان پذیر است.

4-      تامین نهال:

نهال مورد استفاده در عملیات واکاری می بایست از ارقام مرغوب تجاری، اصیل، سالم و با کیفیت انتخاب شود که تحت نظارت کمیته فنی نهال استان تولید و دارای گواهی بهداشتی از مدیریت حفظ نباتات و مورد تائید موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال باشد

 

5-      پوشش و قیم گذاری نهال:

نهال هایی که واکاری می شوند می بایست از قیم برای هدایت رشد و حفاظت نهال در برابر باد استفاده گردد، پوشانیدن نهالها با شاخ و برگ درختان برای حفاظت آنها در برابر سرمازدگی زمستانه امری بسیار مهم می باشد.

6-      گود برداری و غرس نهال:

گودالها بایستی قبلاً آمده شده باشند، زمان گود برداری با زمان درختکاری در ارتباط است، بدین معنی که اگر موقع کاشت نهال در اواخر پاییز است چاله ها بایستی در تابستان و اگر موقع کاشت نهال در زمستان است چاله بایستی در پاییز حفر شده باشند.
باغداران برای جلوگیری از خسارت شدید ( با توجه به سرد شددن هوا در زمستان سال جاری ) لازم است چند مورد را رعایت کنند:
 1- از مصرف کودهای ازته در اواخر پائیز و در طول زمستان اجتناب کنید.
 2- قطع زودهنگام آبیاری باغ ها ( در ابتدای پائیز ) حتماً انجام شود.
 3- از هرس پائیزه دیر وقت یا هرس زمستانه به خصوص در باغ های انگور ، انار و هسته دار ها خودداری شود.(وجود آفات برگی ، ریشه ای و بیماری ها به دلیل ایجاد ضعف در درختان و هرس قبل از وقوع یخبندان موجب افزایش خسارت سرما و صدمه شدید به درختان می شود).
 4- از احداث باغ در دامنه های شمالی در مناطق سردسیر که دارای زمستان های سخت می باشند و از کاشت درختان و یا احداث باغ جدید در کف دره ها خودداری شود.
 5- در صورت تصمیم به احداث باغ، رقم محصول مناسب شرایط اقلیمی منطقه انتخاب شود.
6- باغداران از کلش با تأخیر در باغ ها خودداری کنند.
7- بکارگیری کود پتاس و کود حیوانی برای کاهش تبعات سرمای شدید توصیه می شود. ( اگر کود در سایه انداز درختان پاشیده شود انرژی خورشید و گرما در روز جذب می شود و دمای ریشه گیاهان را متعادل نگه می دارد)
 8- از کاربرد کود میکرو که همراه با آهن است در هنگام مواجهه با سرمای شدید برای کشاورزی و باغ ها باید خودداری کرد.
9- برای کاهش خسارت سرمای بهاره ، غرقاب کردن باغ می تواند مفید باشد.
10- استفاده از بخاری های باغی ثابت و متحرک برای کنترل سرمای بهاره توصیه می شود
 احداث باغ شامل چهار مرحله است:

1- بررسی عوامل محیطی

2- بررسی عوامل اقتصادی

3- گزینش رقم و تهیه نهال

4 - آماده ساختن زمین و کاشت نهال

عوامل محیطی :

واکنش درختان میوه به عوامل محیطی، به دلیل چند ساله بودن و نحوه رشد و باروری آنها، تا حدودی با سایر گیاهان متفاوت است. از آنجا که درختان میوه، پس از بالغ شدن، حجم زیادی پیدا می‌کنند و باید با فواصل به نسبت زیادی از یکدیگر کشت شوند، تغییر دادن عوامل تشکیل‌دهنده محیط رشد و مناسب کردن آنها برای گیاهان کاشته اغلب اگر ناممکن نباشد، بسیار دشوار است. در نتیجه، باید کوشش شود تا محیط کشت این گیاهان از ابتدا مناسب باشد مهم‌ترین عوامل محیطی، که نحوه رشد و میزان محصول یک درخت را تعیین می‌کند عبارتند از:

الف - دما:

همانند سایر گیاهان، درختان میوه برای رشد و تولید محصول یک دامنه گرمایی و یک دمای مناسب ویژه خود هستند. افزون بر این، دما در زندگی درختان میوه‌ اثرهای ویژه دیگری نیز دارد. از آن جمله، درختان میوه خزان دار باید در طول زمستان به تعداد ساعت‌های معین، دمایی کمتر از هفت درجه سانتی‌گراد دریافت کنند تا از حالت استراحت بیرون آمده آغاز به رشد کنند. این امر، یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کننده مناطق کشت درختان میوه مختلف می‌باشد،‌ بدین معنی که: اگر سرمای لازم تأمین نگردد در بیشتر موارد جوانه‌های گل در بهار نمی‌شکفند و محصولی به دست نخواهد آمد. اثر بسیار مهم دیگر دما بر درختان میوه سرمازدگی بهاره است. بسیاری از نقاط دنیا، با وجود برخورداری از دامنه دمایی و میزان سرمای مناسب برای کشت درختان میوه، به دلیل داشتن سرمای دیررس بهاره که به طور معمول پس از شکوفایی جوانه‌ها بروز می‌کند و موجب سرمازدگی گل‌ها و گاهی میوه‌ها می‌شود، برای میوه‌کاری مناسب نیستند. از دیگر عوامل دمایی که در میوه‌کاری مؤثرند می توان از نوسان دمایی یا تفاوت زیاد دمای شب و روز (که رشد درختان را مختل می‌سازد) و تگرگ (که به برگ‌ و میوه‌ها آسیب وارد می‌آورد) نام برد.

ب - نور :

آزمایش‌های مختلف ثابت کرده که به غیر از توت‌فرنگی، سایر میوه‌ها برای گل انگیزی به طول روز (نور گاه) حساس نیستند و تنها اثر این عامل روی آنها کمتر و یا بیشتر کردن دوره فتوسنتز در هر روز می‌باشد. بر خلاف طول روز، شدت نور در رشد و باروری درختان بسیار مؤثر است. تغییر دادن شدت نور در سطح باغ کاری غیر عملی است و تنها راه نور رسانی کافی به درون درخت، دادن شکل و تراکم مناسب به شاخساره آن است. از اثرهای بسیار مهم نور در درختان میوه، ایجاد رنگ در میوه‌هاست. برای مثال در میوه‌های سیب، اگر شدت نور (بویژه در دو – سه ماه آخر فصل رشد) کافی نباشد تولید رنگ سرخ دچار اختلال می‌گردد و به این دلیل پیشنهاد شده است که در مناطقی که پاییزی ابری یا مه آلود دارد، به جای سیب‌های سرخ، انواع زرد‌ و سبز آن کشت گردد.

پ - موقعیت محل :

مجموعه عوامل عرض جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، و مقدار شیب زمین، موقعیت محل را تشکیل می دهند. اثر این عوامل، در درجه اول روی مقدار دمای محیط و در درجه دوم روی شدت نور است. بدین ترتیب که هرچه عرض جغرافیایی بیشتر باشد چون نور خورشید با زاویه کمتری به سطح زمین می‌تابد، میزان دمای محیط و شدت نوری که در دسترس گیاهان قرار می‌گیرد کمتر می‌شود. زیاد شدن ارتفاع از سطح دریا نیز باعث کاهش دمای محیط می‌گردد و در نتیجه گاهی مناطق شمالی تر ولی کم ارتفاع‌تر (مانند خوزستان) از مناطق جنوبی‌تر ولی مرتفعتر (مانند فارس) گرمترند. شیب زمین بر حسب جهت آن می‌تواند بر دما اثر مثبت و یا منفی داشته باشد. در نیمکره شمالی، ‌شیب‌‌های رو به جنوب حداکثر مقدار نور خورشید را دریافت می‌دارند.

اینگونه زمین‌ها در بهار زودتر گرم می‌شوند، در تابستان گرمتر و خشکترند، و در پاییز دیرتر سرد می‌گردند. بنابراین در مناطق سردسیر، خطر سرمازدگی زمستانه این زمین‌ها کمتر ولی از نظر سرمازدگی بهاره (سرمازدگی گل‌ها) بیشتر است و در جمع، فصل رشد طولانی تر در اختیار گیاه قرار می‌گیرد. مثال بارز این نوع زمین‌ها، زمین‌های واقع در شیب‌های رو به جنوب دامنه البرز در کنار دریای مازندران است که از سایر نقاط آن منطقه برای کشت مرکبات مناسبتر است. شیب‌های رو به شمال، درست بر عکس شیب‌های رو به جنوب عمل می کنند و در مناطق گرمتر (مانند استهبان و نیریز فارس) برای کشت درختان خزان‌دار می تواند مفید افتد. شیب‌های رو به شرق و یا غرب، حد واسط دو نوع دیگر هستند.

در نقاطی که احتمال بروز سرمای دیررس بهاره زیاد است، باید کوشش شود تا حد امکان باغ‌های میوه در زمین‌های شیب‌‌دار احداث گردند. دلیل این امر سنگین‌تر بودن هوای سرد نسبت به هوای گرم است که روی سطح شیب‌دار می‌لغزد و در نقاط گود و کفه‌ها جمع می‌گردد و به گیاهان موجود در آنها آسیب‌ می‌زند. نمونه بارز این شکل در جهرم در مورد مرکبات و در نیریز در مورد بادام دیده می‌شود که سرما، به دفعات، درختانی را که در کفه بوده‌اند از بین برده در حالی که به درختان مجاور آسیب وارد نشده است.

ت - خاک :

بیشتر درختان میوه، به بافت خاک حساسیت زیادی نشان می‌دهند و اگر خاک دارای ژرفا (عمق) و زهکشی کافی بوده و از pH مناسبی نیز برخوردار باشد به خوبی در آن رشد کرده محصول کافی می‌دهند. البته لازم به تذکر است که خاک‌های سبکتر بطور معمول از خاکهای سنگین‌تر، کم رطوبت‌تر بوده و به همین دلیل در بهار زودتر گرم و در پاییز دیرتر سرد می‌شوند و چون از تهویه بهتری نیز برخوردارند، در صورت وجود آب و مواد غذایی کافی، درختان میوه، در آنها بیشتر رشد می‌نمایند.

در بررسی خاک، به منظور احداث باغ، نکاتی که از اولویت برخوردار هستند: در درجه اول ژرفای خاک، در درجه دوم ژرفای سطح آب زیرزمینی و در درجه سوم میزان نمک‌های محلول (شوری) خاک است. کمبود مواد معدنی و آلی، و تا حدودی هم نامناسبی خاک، را می‌توان با افزودن مواد مورد نیاز به خاک، جبران کرد. در صورتی که ژرفای خاک کم باشد، می توان چنانکه در جهرم مرسوم است گودالهایی با ابعاد، به نسبت بزرگ (حدود 2 متر) حفر و آنرا با خاک مرغوب پر کرد و درخت را در آن کاشت. البته این کار، گران تمام می شود و فقط برای فرآورده‌هایی مانند مرکبات که بازده بیشتری دارند مقرون به صرفه است. سطح آب زیرزمینی را می توان با زهکشی و میزان نمک را با شستشوی خاک کاهش داد که هر دو عملیاتی گران هستند و تنها در صورت اجبار، به احداث باغ در زمینی با این ویژگی‌ها اقدام می‌کنند.

ث - آب :

بر اساس یک قاعده کلی هر گاه منطقه‌ای دارای بیش از 700 میلی‌متر باران سالیانه، با پراکندگی یکنواخت، باشد برای پرورش درختان میوه به صورت دیم مناسب است. در نقاطی که باران سالیانه 700-500 میلی‌متر بارندگی داشته باشند نیاز به آبیاری مرتب در سراسر فصل رشد دارند. بیشتر نقاط ایران به جز کرانه‌های دریای خزر در گروه سوم قرار دارند و در آنها تنها گیاهان بسیار مقاوم در برابر کم‌آبی (از قبیل انگور، بادام،‌ پسته و انجیر) را می‌توان به صورت دیم پرورش داد و بقیه میوه‌ها نیاز به آبیاری مرتب دارند. به دلیل کمبود آب، اغلب تهیه آن احتیاج به سرمایه به نسبت زیادی دارد که باید پیش از شروع به احداث باغ در نظر گرفته و تأمین شود. علاوه بر مقدار و قیمت آب، کیفیت آن نیز اهمیت زیادی دارد زیرا آبیاری مداوم یک خاک خوب با آب سنگین و یا شور، به تدریج، زمین را شور و نامناسب می‌سازد.

- عوامل اقتصادی :

مهم‌ترین هدف از تولید هر نوع محصول، کسب درآمد است. همین هدف باید در کلیه فعالیت‌هایی که برای بالا بردن میزان و کیفیت فرآورده انجام می شود منظور گردد، به طوری که فرآورده باغبانی، در ضمن برخورداری از کیفیت مطلوب، برای تولید کننده نیز کمترین هزینه‌ها را در بر داشته باشد. بطور کلی، عوامل اقتصادی مؤثر در تولید هر محصول،‌ از جمله میوه‌ها را می‌توان به دو گروه: سرمایه‌گذاری یا هزینه‌های تولید، و عوامل مربوط به بازار‌ یا بازاریابی تقسیم کرد. گروه اول، هر زمان تابع شرایط خاص منطقه‌ای بوده و به تقریب اصولی متغیر دارد که بحث در مورد آنها از حد این سایت خارج است، ولی در مورد بازار اصولی کلی وجود دارد که در زیر بطور مختصر تشریح خواهند شد.

به گفته اقتصاددانان، ارزش یک محصول تا زمانی که به بازار نرسیده برابر صفر است. به عبارت دیگر، حتی بهترین محصول تولید شده اگر قابل حمل به بازار نباشد و یا خواستار نداشته باشد جز ضرر چیزی عاید تولید کننده نخواهد کرد. بنابراین باید قبل از احداث یک باغ جدید، در مورد بازار فروش محصول آینده آن مطالعه و دقت کافی به عمل آید.

بطور کلی فرآورده‌های باغبانی برای یکی از چهار منظور زیر تولید میگردند:

الف: صدور به بازارهای محلی برای مصرف تازه

ب: صدور به بازارهای دور دست برای مصرف تازه

پ: ارسال به کارخانه‌های کنسروسازی و میوه خشک کنی.

ت: نگهداری در انبار و ارسال به بازار در فصل کمبود و گرانی برای دستیابی به سود بیشتر. تولید کننده، پس از گزینش نوع میوه‌ای که مایل به پرورش آن است، باید رقمی برگزیند که در عین شرایط سازگاری با منطقه، فراخور هدف تولید هم باشد. برای مثال: محصولی که برای بازار محلی تولید می‌شود باید زودرس، پرآب و خوش عطر باشد، محصول برای بازارهای دور در درجه اول نسبت به ترابری (حمل و نقل) آسیب‌ناپذیر باشد، محصولی که قرار است تبدیل به کمپوت یا سایر فرآورده‌ها گردد باید رنگ و طعم و بافت خود را پس از آزمایش حفظ کند، و میوه‌ای که به انبار فرستاده می‌شود باید از قدرت انبارداری خوبی برخوردار باشد.

در مورد بازار باید به سه نکته توجه کرد:

1- مقدار نیاز بازار:

یعنی در بازار مورد نظر، برای چه مقدار از محصول تولید شده خریدار وجود دارد. این امر عامل مهمی در تعیین سطح زیر کشت می‌باشد.

2- پسند بازار:

یعنی چه رقمی از میوه مورد نظر در بازار خواستار دارد،‌ برای مثال: سیب‌های قندک در تهران و ترش مصری در اطراف تهران و یا قندک در شیراز اشتباه خواهد بود.
 در سیستم باغداری سنتی، باغدار بعد از برداشت محصول از باغ های خود، از میزان کیفیت و کمیت مدیریت های زراعی خود می کاهد و عمده فعالیتش محدود به آبیاری و سمپاشی های دوره ای می شود. این روند ادامه پیدا می کند تا زمانی که فصل پاییز از راه می رسد و برگ ها شروع به خزان می کنند. اکثریت، این گونه تصور می کنند که با آغاز فصل خزان مدیریت های باغبانی نیز کم می شود و زمان استراحت است. اکثر مردم تصور می کنند بعد از برداشت میوه، کار تمام می شود. اما علم کشاورزی پاییز و زمستان را در حکم بستری می داند که طی آن، درصد بالایی از کیفیت و کمیت محصول سال بعد درختان میوه تعیین می شود.
    از جمله فعالیت های مهمی که طی دوره رکود درختان و درختچه ها نباید فراموش کرد، هرس شخم های پاییزه، کوددهی و سمپاشی های زمستانه است.
    ماهنامه «دام کشت و صنعت» در نظر دارد در چند شماره آتی به مدیریت های زراعی ویژه پاییز و زمستان بپردازد بر همین اساس، در این شماره سعی دارد تا توضیح مختصری از آخرین دستاوردهای علم گسترده هرس- که یکی از مهم ترین و ضروری ترین اقدامات زراعی در درختان و درختچه هاست - به رشته تحریر در آورد.
    ***
    باور این نکته که هرس اصولی علمی است که باغدار باید توجه ویژه به آن داشته باشد و برای اجرای آن با کارشناسان باغبانی، که به مهارت هرس و عادات گلدهی و میوه دهی درختان واقف هستند، مشورت کرده و از آنها مشاوره بگیرند امروزه امری است که اکثر باغدارانی که به صورت حرفه ای تولید محصول می کنند به آن اعتقاد راسخ دارند.
   
    هرس چیست؟
    در یک تعریف کلی باید گفت هرس Pruning عبارت است از قطع کامل یا جزئی قسمت های مختلف گیاه به منظور تحت تاثیر قرار دادن و هدایت مسیر رشد و باروری گیاه.
    از مزایایی که عمل هرس می تواند در پی داشته باشد، می توان به حذف شاخه های ناخواسته بدشکل نابجا، خشک و آلوده به بیماری ها؛ توزیع مناسب شاخه ها در کلیه جهات به گونه ای که هوا و نور به میزان کافی در تاج درخت نفوذ کند؛ ایجاد تعادل بین اندام های رویشی و سیستم ریشه؛ متعادل کردن بار میوه در درخت و جلوگیری از سال آوری؛ دادن فرم و اسکلت مناسب به درخت؛ شکل سازی و فرم دادن به گیاهان زینتی نظیر انواع سروها، شمشاد هاو...؛ محدود کردن رشد گیاه برای تسهیل عملیات باغی و جوان ساختن درختان مسن از طریق حذف شاخه های پیر و تحریک گیاه برای تولید شاخه های جدید اشاره کرد.
   
    زمان هرسPruning time
    هرسی که طی فصل رشد در بهار و تابستان صورت می گیرد هرس تابستانه Green pruning نام دارد که به آن هرس سبز هم گفته می شود نظیر هرسی که برروی انواع درختچه های زینتی مثل به ژاپنی، یاس زرد و اسپیره بعد از اتمام دوره گلدهی در بهار انجام می شود. در برخی موارد این نوع هرس سبب افزایش رنگ و کیفیت میوه در سیب و انگور و هلو می شود. اگر هرس پس از ریزش برگ ها در پاییز با آغاز خواب زمستانه- مدت زمان بین اتمام ریزش برگ ها در پاییز و قبل از باز شدن جوانه ها در بهار - آغاز شود و تا اواخر زمستان ادامه داشته باشد، به آن هرس زمستانه Winter pruning گفته می شود البته باید مدنظر داشت که در این محدوده زمانی عواملی چون شرایط جغرافیایی و اقلیمی نوع درخت و عادات رویشی و زایشی آن خطر سرمای زودرس پاییزه و سرمای دیررس بهاره از جمله مواردی هستند که زمان هرس، نوع هرس و شدت هرس را تحت تاثیر قرار می دهند. طبق تحقیقات انجام شده هر چه هرس زمستانه در درختان و درختچه ها زودتر صورت بگیرد، جوانه ها در اوایل بهار زودتر شروع به رشد می کنند؛ این در حالیست که در مناطقی که احتمال وقوع سرمای دیررس بهاره وجود دارد، باز شدن سریع جوانه ها سبب قرار گرفتن آنها در معرض سرما و یخبندان می شود و ممکن است جوانه ها از بین بروند. یکی دیگر از معایبی که هرس زودهنگام می تواند داشته باشد این است که در درختان مناطق معتدله- که اغلب از درختان مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری هرس می شوند - سبب می شود که شاخه ها قبل از آنکه خود را برای تحمل سرما مقاوم کنند تحریک به رشد شوند، که در این حالت از دامنه تحمل آنها کاسته می شود و ممکن است جوانه ها آسیب دیده و نوک شاخه های هرس شده یخزده و خشک شوند. توجه به این اصل در هرس، به باغدارانی توصیه می شود که در مناطقی به سر می برند که زمستان های ملایم دارد و خطر سرمازدگی و بارندگی های طولانی مدت در آنجا وجود ندارد از اواخر پاییز تا اواخر اسفند فرصت کافی برای عمل هرس دارند. اما در مناطقی که احتمال یخبندان های طولانی مدت وجود دارد توصیه می شود هرس را تا اواخر زمستان و تا قبل از به جریان افتادن شیره گیاهی به تعویق بیندازند. کشاورزان اطلاعات مربوط به میزان بارش های سالیانه و دماهای فصول مختلف سال را می توانند از سازمان های هواشناسی منطقه خود دریافت نمایند تا با اطلاع کامل از شرایط جغرافیایی و اقلیمی باغ خود، مدیریت های زراعی خود را در بهترین زمان و با کمترین خطر آسیب دیدگی به درختان خود انجام دهند.
   
    تقسیم هرس از نظر نوع برش شاخه
    تنک کردن Thining Outنوعی قطع شاخه است که در آن کل شاخه قطع می شود و در سرشاخه زنی Heading back شاخه ها کوتاه می شوند؛ به عبارتی جوانه انتهایی و چیرگی راسی برطرف می شود. در این نوع برش جوانه های جانبی شروع به رشد می کنند، این نوع برش عموما در مورد درختچه های زینتی همچون شمشاد برگ نوترون و درختان همیشه سبزی، چون انواع سروها دیده می شود. انتخاب صحیح هر کدام از این دو نوع برش مستلزم شناخت خصوصیات گیاه مورد نظر و تشخیص شاخه های قوی و بارده از شاخه های ضعیف، مریض، خشک و بی بار است باغدار باید توجه داشته باشد که سربرداری های شدید در درختان میوه بدون انجام عمل تنک و حذف شاخه های دیگر سبب تولید شاخه های باریک علفی شده که تحمل سنگینی وزن برگ و میوه را نخواهند داشت و امکان آنکه شکسته شوند در آنها زیاد است. سربرداری های متوالی، رشد رویشی را به شدت تحریک می کند و سبب می شود تا نفوذ نور و عبور هوای آزاد به داخل تاج درخت کمتر شده و همچنین از میزان فتوسنتز برگ ها و کیفیت رنگ دهی میوه ها کاسته شود. در مقابل تنک کردن بی رویه و غیراصولی، سبب کاهش شاخه وکمبود برگ شده و روی کیفیت و کمیت میوه ها تاثیر نامطلوب می گذارد. هرس اصولی و علمی هرسی است که در آن بسته به نیاز هر درخت و با آگاهی کامل از عادات میوه دهی درخت و همچنین آشنایی با شرایط جوی، از هر دو نوع روش استفاده شود. به طور معمول شاخه های خشک، شکسته، مریض و نرک ها پاجوش ها، ریشه جوش ها و تنه جوش ها به طور کامل حذف می شوند و شاخه های قوی و بارده، سربرداری می شوند.
    در هنگام هرس باید به چگونگی قرار گرفتن جوانه ها در شاخه های درختان توجه کرد. برخی جوانه ها حالت متقابل دارند و در سربرداری باید قیچی به صورت مستقیم و بدون زاویه بالای جوانه قرار بگیرد و ساقه هایی که جوانه های متناوب دارند قیچی به صورت زاویه دار و در بالای جوانه ای که رو به بیرون تاج درخت است قرار گرفته و عمل برش انجام شود. دقت کنید ساقه بدون آنکه جویده شود با یک فشار و حرکت قطع شود. محل برش در شاخه ها را نباید بی اهمیت انگاشت. دقت کنید محل برش نسبت به جوانه خیلی دور و خیلی نزدیک نباشد، زاویه برش هم به سمت بیرون تاج بوده و در حدود 30 درجه بسیار مناسب است. باغدار باید به این نکته توجه کند که ابزار استفاده در هرس استاندارد و تیز باشند و در صورت لزوم روغن کاری آن را قبل از هرس انجام دهند. استفاده از اره ها و قیچی های غیراستاندارد و زنگ زده و کُند نباید استفاده شود زیرا محل برش را ناصاف بر جای می گذارند و سبب می شوند تا بستری مناسب برای رشد و گسترش آفات و بیماری های قارچی ویروسی و باکتریایی ایجاد شود.
   

نوزاد و نحوه شیر دادن بچه

تولد اولین بچه نوزاد و نحوه شیر دادن آن بخاطر داشته باشید که شیر دادن نباید دردناک باشد. دهان نوزاد باید قسمت بزرگی از منطقه تیره دور نوک پستان  را بپوشاند و نوک پستان باید کاملاً در دهان نوزاد فرو رفته باشد.

اگر مکیدن نوزاد باعث درد می‌شود نوک سینه را از دهانش خارج کنید (برای این کار انگشت کوچک خود را بین دهان نوزاد و نوک سینه فشار دهید) و دوباره سعی کنید.

چند وقت یک بار باید شیر داد؟

تند تند. هر چه بیشتر شیر دهید شیر کامل زودتر ساخته می‌شود و شیر بیشتری نیز در پستان شما تولید می‌شود. شیر دادن به تعداد ۱۰ تا ۱۵ بار از هر پستان، ۸ تا ۱۲ بار در هر ۲۴ ساعت میزان مناسبی است.

طبق آخرین توصیه‌های انجمن طب اطفال آمریکا، باید هر زمانی که نوزاد علائم گرسنگی را بروز می‌دهد به وی شیر داد. 

این علائم عبارتند از:

افزایش هوشیاری یا فعالیت، تکان دادن لب‌ها و شکلک در آوردن، بدنبال سینه گشتن. گریه معمولاً دیرتر رخ می‌دهد. به عبارت دیگر شما باید قبل از اینکه نوزاد شروع به گریه کند به وی شیر بدهید.

در چند روز اول شما ممکن است نوزاد خود را برای شیر دادن بیدار کنید و نوزاد ممکن است هنگام شیر خوردن بخواب برود. برای اینکه مطمئن شوید نوزادتان به اندازه کافی شیر می‌خورد اگر از آخرین باری که شیر خورده چهار ساعت گذشته است بیدارش کنید.

زمانی که نوزاد بتواند مدت بیشتری هوشیار باشد می‌توانید یک رویه ثابت بصورت هر ۱ تا ۳ ساعت شیر دادن در نظر بگیرید (این فاصله شب‌ها که نوزاد وسط شیر خوردن خوابش می‌برد کوتاه تر است).

شیر دادن راحت

از آنجا که شیر دادن گاهی ممکن است تا ۴۰ دقیقه هم طول بکشد یک جای مناسب را برای شیر دادن انتخاب کنید. نوزاد را در وضعیتی بگیرید که به دست و کمرتان فشار نیاید.

 معمولاً نگهداشتن نوزاد بگونه ای که پشت سرش روی دستتان باشد بهترین حالت است ولی وضعیتی که نوزاد خود را نگه می‌دارید به راحتی شما بستگی دارد.

اگر نشسته شیر می‌دهید یک بالش شیر دهی بسیار کمک کننده خواهد بود. به هر حال تا زمانی که خود و نوزادتان در وضعیت راحتی قرار ندارید شروع به شیر دادن نکنید چون این کار مدت زیادی طول می‌کشد و ممکن است خسته شوید.

تغذیه در دوران شیر دهی

یک رژیم غذایی طبیعی و سالم تنهای چیزی است که در دوران شیر دهی به آن نیاز دارید. در گذشته توصیه می‌شود که مادران شیرده ۴۰۰ تا ۵۰۰ کالری اضافه در روز بگیرند ولی تحقیقات جدید نشان داده اند که نیازی به این کالری اضافه نیست.

بهتر است از مصرف موادی مانند کافئین، شکلات، غذاهای تند، و دیگر مواد غذایی محرک که وارد شیر شده و ممکن است برای کودک ناراحت کننده باشند پرهیز کنید. سعی کنید مایعات زیاد مصرف کنید - اکسی توسین ترشح شده از بدن شما هنگام شیر دادن باعث تشنگی شده و یادتان می‌اندازد که آب بخورید.

بخاطر داشته باشید که هر چند شیر دادن عملی طبیعی است ولی ممکن است در روز‌های اول سخت باشد. سعی کنید از تجربه مادران دیگر کمک بگیرید. توصیه‌های آنها گاهی بسیار با ارزشند.

مشکلات شیردهی

با اینکه قرنهاست که مادران کودکانشان را شیر می‌دهند ولی شیر دهی همیشه بی مشکل نیست. زنان زیادی در روز‌های اول دچار مشکل می‌شوند. مهمترین مشکلاتی که ممکن است در ۶ هفته اول شیر دادن رخ دهند عبارتند از:

تورم و التهاب پستان (وجود شیر بیش از حد در پستان)

زخم شدن نوک پستان
روش شیر دادن،‌ بغل گرفتن نوزاد است به طوریکه شانه نوزاد روی خم آرنج و سرش روی بازوی مادر قرار گیرد. صورت او مقابل پستان مادر و سر و بدنش در یک امتداد باشد. دست نوزاد  که در تماس با بدن مادر است در پهلوی مادر قرار گیرد نه بین نوزاد و مادر بالاخره نشیمنگاه او با دست مادر حمایت شود. بهتر است لباس مادر و نوزاد کم باشد تا تماس بدن مادر و نوزاد بهتر برقرار شود. در صورت امکان تماس پوست با پوست هنکام شیر دادن مناسب تر است.

 

 

پس از ایجاد وضعیت راحت برای مادر و در آغوش گرفتن نوزاد، مادر می تواند با یک دست که به شکل C انگلیسی قرار می گیرد پستان را گرفته و نوک پستان را به گونه و لب نوزاد تماس دهد تا او دهانش را باز کند.

شاید لازم باشد که این کار چند بار تکرار شود تا نوزاد کاملا دهانش را باز نماید به طوری که لبه تحتانی هاله پستان، ‌هم سطح لب پایین نوزاد قرار گیرد. در این حالت که دهان نوزاد کاملا باز شده است مادر می تواند او را با ملایمت ولی به سرعت به طرف پستان خود بیاورد تا نوزاد نوک و هاله پستان را در دهان بگیرد. در چنین وضعیتی نوزاد با آرواره هایش به سینوس های شیری فشار می آورد و با مکیدن درست، به اندازه کافی شیر دریافت می نماید.

زمانی که در آغوش گرفتن و پستان گذاشتن به دهان نوزاد درست انجام شود، ‌مراحل زیر به خوبی قابل مشاهده است:

  بدن نوزاد روبروی مادر و در تماس نزدیک با بدن او است.

  سر و بدنش در یک امتداد قرار دارند.

  صورتش روبروی پستان مادر و چانه اش به پستان چسبیده است.

 لب تحتانی او کاملا به طرف خارج برگشته  و قسمت کمی از هاله پستان در بالای لب فوقانی او مشاهده می شود و شاید در زیر لب تحتانی نشانه ای از هاله پستان دیده نشود



  مکیدن ها کند ولی عمیق است.

  صدای بلعیدن شیر به خوبی شنیده می شود.

  نوزاد پس از احساس رضایت و سیر شدن، ‌خودش پستان را رها می کند.

  مادر هنگام شیر دادن احساس درد و ناراحتی نمی کند.

  پستان مادر با سوراخ های بینی شیرخوار فاصله دارد و راه تنفس او را نمی بندد.

  ولی اگر طریقه در آغوش گرفتن و پستان به دهان گذاشتن درست نباشد:

  بدن نوزاد چرخیده و روبروی بدن مادر و در تماس نزدیک با او نیست.



 سرش به عقب برگشته و یا به جلو خم شده است.

 چانه اش از پستان مادر فاصله دارد.

 لب ها یا به داخل برگشته اند و یا به حالت غنچه قرار دارند.

  ‌قسمت های زیادی از هاله در بالا و پایین لب ها خصوصا زیر لب تحتانی مشاهده می شود.

  مکیدن ها بسیار سطحی و تند است.

 ‌ صدای بلعیدن شیر شنیده نمی شود و در عوض صدایی شبیه ملچ و ملوچ به گوش می رسد.

   مادر هنگام شیر دادن به دلیل مکیده شدن نوک پستانش احساس درد می کند و ممکن است حتی دچار زخم و یا شقاق نوک پستان گردد.

 

روش دوم

مادر در وضعیت خوابیده به پهلو شیر می دهد. این روش در مواردی که خانم ها سزارین می شوند


و یا زایمان طبیعی همراه با بخیه محل زایمان دارند، ‌توصیه می شود که برای مادران راحت تر است ولی حتما هنگام شیر دادن باید کمک شوند. در این وضعیت:

 سر و بدن نوزاد در امتداد یک خط مستقیم است.

 صورت او روبروی پستان مادر قرار می گیرد.

  بدن نوزاد در تماس نزدیک با بدن مادر بوده و بهتر است پشت او با دست مادرحمایت شود.



روش سوم

روش دیگر برای شیر دادن به نوزاد، روش زیر بازوست که اهمیت استفاده از آن به خصوص در

 مادرانی است که دارای فرزند دوقلو هستند و یا دچار انسداد مجاری شیر شده اند. در این حالت مادر در وضعیت نشسته مثلا بادست راست سر نوزاد را نگه می دارد و بدن و پای او را در زیر بغل و بازوی خود قرار می دهد. در این روش هم می تواند از یک بالش در زیر دستش استفاده نماید.


هنگامی که روش صحیح در آغوش گرفتن و شیر دادن،‌ بلافاصله پس از زایمان آموزش داده شود، ‌مادر مهارت لازم در زمینه انواع روشهای در آغوش گرفتن و شیر دادن را کسب نموده و شیرخوار نیز به راحتی قادر به شیر خوردن از پستان مادر خواهد بود.

روش چهارم

تغذیه دوقلوها، نه تنها مادرانی که دوقلو به دنیا می آورند می توانند کودکان خود را با شیر مادر تغذیه کنند که حتی مادران سه قلو نیز می توانند شیر خوارانشان را از شیر مادر بهره مند سازند. روش تغذیه دوقلوها می تواند به صورت مجموعه ای از روش های اول و دوم و سوم  باشد.

چرا آرتروز میگیریم راه درمانش چیست هر چه وزنتان کمتر باشد

 هر چه وزنتان کمتر باشد درد کمتری دارید آرتروز  شایع‌ترین بیماری از دسته التهاب مفاصل است.در این بیماری غضروف مفصل صدمه دیده و کم‌کم از بین می‌رود.آرتروز ممکن است هر مفصلی را درگیر کند اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل می‌کنند مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند.

اصلی‌ترین علایم این بیماری چیست؟
آرتروز علایم زیادی دارد ولی 3 علامت آن شایع‌تر و مشخص‌تر هستند؛اولی خشکی پس از استراحت است،به این معنی که گاهی اوقات وقتی مفصل به‌مدت طولانی بی‌حرکت مانده باشد و بخواهد فعالیت کند درد خواهد داشت.شاید دیده باشید که بیماران مبتلا به آرتروز زانو صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند به سختی راه می‌روند اما بعد از مدتی کم‌کم راه رفتنشان به حالت عادی بازمی‌گردد.خشکی مفاصل بعد از یک دوره طولانی عدم ‌فعالیت بسیار شایع است ولی به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می‌کشد.دومین علامت کاهش انطاف پذیری است؛به‌همین دلیل بیماران مبتلا به آرتروز نمی‌توانند به‌ راحتی مفاصل خود را خم و راست کنند و برای علامت بعدی هم می‌توان به درد در مفصل اشاره کرد.توصیه می‌شود کسانی که بیشتر از دو هفته چنین علایمی را در مفاصل خود دارند حتما به پزشک مراجعه کنند.

چه اتفاقی می‌افتد که کسی به آرتروز مبتلا می‌شود؟
علت ایجاد این بیماری هنوز به ‌طور واضح شناخته نشده است ولی چند عامل وجود دارد که می‌تواند زمینه ‌ساز ابتلا به آرتروز باشد،یکی سن بالا است که این بیماری معمولا در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود.مورد دوم جنس،چون آرتروز در خانم‌ها بیشتر از آقایان بروز می‌کند ولی دلیل آن هنوز به‌ درستی مشخص نشده است،مورد بعدی ناهنجاری ‌های مادر زادی استخوانی و یا صدمه به مفصل است.آرتروز در ورزشکاران حرفه‌ای که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است مثلا در فوتبالیست‌ها.صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا می‌کند.

آیا چاقی هم در ابتلا به آرتروز تأثیر دارد؟
چاقی خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.به ‌طور کلی هر چقدر وزن بالاتر باشد مفاصل بزرگ(مثل زانوها)باید بار و فشار بیشتری را تحمل کنند و در نتیجه خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر می‌شود. چاقی حتی احتمال بروز آرتروز در دست‌ها را هم افزایش می‌دهد.

این بیماری چه عوارضی دارد؟
متأسفانه این بیماری با گذشت زمان بدتر می‌شود و هنوز درمان قطعی برای آن یافت نشده است اما با کمک برخی روش‌های درمانی می‌توان درد ناشی از این بیماری را کاهش داده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید.حدود یک سوم بیماران مبتلا به آرتروز ممکن است دچار ناتوانی‌های شدیدی شوند. گاهی درد و ناراحتی مفصل آنقدر شدید می‌شود که بیمار نمی‌تواند از آن مفصل استفاده کند.

به روش‌هایی برای کاهش درد و مشکل بیمار اشاره داشتید.این روش‌ها شامل چه مواردی هستند؟
در موارد بسیار شدید آرتروز جراحی تعویض مفصل توصیه می‌شود اما قبل از جراحی معمولا روش‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود که تا حد امکان کار به جراحی ختم نشود که یکی از آنها استراحت دادن به مفصل دردناک است.بیمار باید در هر ساعت دست کم ده دقیقه به مفصل خود استراحت بدهد و سعی کند تاحد امکان فعالیت‌های بدنی خود را طوری تنظیم کند که مفصل مبتلا کمتر فعال باشد.روش دیگر ورزش کردن است که باید حتما با نظارت و اجازه پزشک انجام شود تا مشکل مفصل را تشدید نکند یا باعث بروز درد جدیدی نشود.ورزش‌های سبک و مفرح مثل پیاده‌روی و شنا بیشتر توصیه می‌شوند.با ورزش کردن،عضلات اطراف مفاصل تقویت شده و ثبات مفصل افزایش پیدا می‌کند.البته ورزش کردن نباید باعث بروز درد در مفصل شود و اگر چنین اتفاقی رخ داد فورا ورزش را متوقف کنید.در افرادی که اضافه وزن دارند کم کردن وزن باید حتما مدنظر قرار گیرد.البته رژیم گرفتن و ورزش کردن برای کاهش وزن باید تحت نظر پزشک انجام شود.برای کاهش درد ناشی از آرتروز هم می‌توان از کیسه یخ استفاده کرد.در اغلب موارد پزشک برای بیمار داروهای ضد‌درد و ضد‌التهاب تجویز می‌کند که در کاهش درد مفصل مؤثر است.
 
روش ‌های جراحی برای درمان آرتروز به چه شکلی هستند؟
 این روش‌ها از پاکسازی فضای مفصلی تا تعویض کامل مفصل متفاوت هستند و جراح بر حسب شدت بیماری از یکی از این روش‌ها استفاده می‌کند.بیماران توجه داشته باشند که جراحی زمانی توصیه می‌شود که درمان‌های دیگری که به تعدادی از آنها اشاره شد مؤثر واقع نشده باشند و بیمار قادر به انجام فعالیت‌های عادی روزمره خود نباشد.

برای بیماران مبتلا به آرتروز چه توصیه‌هایی دارید؟
مهم‌ترین نکته برای بیماران مبتلا به آرتروز به ‌کارگیری روش‌هایی است که باعث کاهش درد و ناراحتی‌شان شود.مثل تمام بیماری ‌های دیگر داشتن یک رژیم غذایی مناسب و سالم مفید خواهد بود.بیمار باید به حد کافی مواد مورد نیاز بدن خود را از طریق غذا تامین کند چون اگر تغذیه نامناسب باشد بدن هم ضعیف می‌شود و به تبع آن مقابله با بیماری دشوارتر می‌شود.
اگر پزشک برای شما داروی ضد درد تجویز کرده حتما سر وقت آن‌ را بخورید چون اگر درد شروع شود و بعد شما تازه مسکن مصرف کنید درد دیرتر و سخت‌تر کنترل می‌شود اما مصرف مرتب و طبق دستور پزشک باعث می‌شود شدت حملات درد کاهش یابد.سعی کنید از مفصل بیمار خود کمتر کار بکشید.مثلا اگر مفاصل انگشتان یک خانم مشکل دارد بهتر است از کیفی استفاده کند که روی شانه می‌افتد نه کیفی که باید با انگشتان دائما در دست گرفته شود.اگر دست شما مشکل دارد سعی کنید برای برداشتن اجسام از دست سالم خود بیشتر استفاده کنید تا فشار کمتری روی مفصل دردناک وارد شود.بیمارانی که در مفصل زانو یا ران دچار مشکل هستند بهتر است در صورت صلاح دید پزشک از عصا موقع راه ‌رفتن استفاده کنند.
سعی کنید بدنتان در هنگام راه رفتن یا نشستن،در وضعیت صحیحی قرار داشته باشد.آب درمانی،هم به‌عنوان ورزش و هم به‌عنوان عاملی جهت تصحیح وضعیت ایستادن و راه رفتن می‌تواند به شما کمک کند.
محققان انگلیسی دانشگاه "لیدز" دریافتند که خنده در درمان درد آرتروز بسیار موثر است.

تحقیقات اخیر نشان می دهد که خنده و احساس خوب داشتن، بهترین راه حل برای درمان بیماری آرتروز است.

این بررسی ها که بر روی 337 بیمار صورت گرفته است، نشان می دهد، افرادی که به بیماری آرتروز یا درد مفاصل دچار هستند برای درمان درد خود به معمولا به فیزیوتراپی روی می آورند. این در حالی است که این شیوه هیچ کمکی به روند تسریع در بهبودی این درد کمکی نمی کند.


" آندریا نلسون" ناظر این تحقیقات اعلام کرد که استفاده از پانسمان فشار، رژیم غذایی و ورزش بهترین درمان برای درمان این درد است که منجر به تحریک جریان خون از ساق به قلب می شود.
آرتروز در نتیجه واکنش های پیچیده عوامل سلولی ، بیوشیمیایی و بیومکانیکی موثر بر روی غضروف ،سنیویوم و نیز استخوان زیر غضروفی ایجاد شده و به مرور منجر به از دست دادن کارکرد مفصلی و بروز علائم می شود . در این بیماری عمدتا غضروف و استخوان زیر غضروف مفاصل محیطی و ستون فقرات درگیر می شود .آرتروز  ممکن است هر مفصلی را درگیر کند اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل می‌کنند مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند. با انجام ورزش‌های ملایم به مدت 30 دقیقه در روز می‌توانیم فشارهایی را که در طول روز به بدن وارد می‌شود، کاهش دهیم. در حقیقت با ورزش به نوعی بدن را در برابر این فشارها تقویت می‌کنیم؛ البته مهم است بدانیم رفت و آمدها چه از خانه به محل کار و بالعکس و چه در محیط کار و  منزل، به هیچ وجه جای ورزش را نخواهند گرفت و حتی می‌تواند فشارهای وارد بر بدن را نیز افزایش دهد.
غضروف چیست ؟
غضروف یک نسج همبندی کاملا اختصاصی است و در محل هایی که ساختمان نیمه جامد مورد لزوم است ، بکار برده شده است تا علاوه بر تامین شکل و قالب مورد نظر ، سبب استحکام ، قابلیت ارتجاع و تغییر شکل شود . با افزایش سن ، ترکیبات شیمیایی ، ساختمان و خصوصیات مکانیکی غضروف مفصلی تغییر می کند ، حالت ارتجاعی غضروف از بین می رود و قوام آن کاهش می یابد . در بیماری آرتروز غضروف ها تخریب می شود . در مراحل اولیه ، سطح غضروف حالت صیقلی و براق خود را از دست می دهد و به تدریج زبر و مخملی می شود ، سپس سطح غضروف تخریب و شکاف هایی در کف آن ظاهر می شود .این ضایعه بتدریج عمیق تر می شود تا تمام ضخامت غضروف از بین رفته و استخوان زیر آن نمایان می شود .
 این بیماری هم مردان و هم زنان را مبتلا می سازد. آرتریت در دهه دوم و سوم زندگی شروع می شود و در سن 70 سالگی همه افراد کما بیش دچار این بیماری می باشند. در سن 40 سالگی تقریبا همه افراد جامعه تغییرات آرتروز را در مفاصل خود دارند ولی بیشتر آنها علامت خاصی احساس نمی کنند و تعداد نسبتا کمی دچار علائم آرتروز هستند.
 
آرتروز را چگونه تشخیص می دهند؟
تشخیص آرتروز معمولا آسان است. البته گاهی این بیماری با بیماری روماتیسمی دیگر اشتباه می شود. گرفتن عکس از مفصل با اشعه x (رادیوگرافی) به تشخیص کمک می کند و میزان آسیب رسیده به آنرا نشان می دهد. آزمایش خون به تشخیص آرتروز کمکی نمی کند.
اصلی‌ترین علایم این بیماری چیست؟
آرتروز علایم زیادی دارد ولی 3 علامت آن شایع‌تر و مشخص‌تر هستند:
1- اولین علامت خشکی پس از استراحت است ، به این معنی که گاهی اوقات وقتی مفصل به‌مدت طولانی بی‌حرکت مانده باشد و بخواهد فعالیت کند درد خواهد داشت.شاید دیده باشید که بیماران مبتلا به آرتروز زانو صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند به سختی راه می‌روند اما بعد از مدتی کم‌کم راه رفتنشان به حالت عادی بازمی‌گردد.خشکی مفاصل بعد از یک دوره طولانی عدم ‌فعالیت بسیار شایع است ولی به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می‌کشد.
2- دومین علامت کاهش انعطاف پذیری است؛به‌همین دلیل بیماران مبتلا به آرتروز نمی‌توانند به‌راحتی مفاصل خود را خم و راست کنند .
3-     درد مفصل .
توصیه می‌شود کسانی که بیشتر از دو هفته چنین علایمی را در مفاصل خود دارند حتما به پزشک مراجعه کنند.
چه اتفاقی می‌افتد که کسی به آرتروز مبتلا می‌شود؟
علت ایجاد این بیماری هنوز به ‌طور واضح شناخته نشده است ولی چند عامل وجود دارد که می‌تواند زمینه ‌ساز ابتلا به آرتروز باشد،یکی جنس،چون آرتروز در خانم‌ها بیشتر از آقایان بروز می‌کند ولی دلیل آن هنوز به‌درستی مشخص نشده است،مورد بعدی ناهنجاری ‌های مادر زادی استخوانی و یا صدمه به مفصل است.آرتروز در ورزشکاران حرفه‌ای مثلا در فوتبالیست‌ها که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است.صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا می‌کند.
این بیماری چه عوارضی دارد؟
متأسفانه این بیماری با گذشت زمان بدتر می‌شود و هنوز درمان قطعی برای آن یافت نشده است اما با کمک برخی روش‌های درمانی می‌توان درد ناشی از این بیماری را کاهش داده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید.حدود یک سوم بیماران مبتلا به آرتروز ممکن است دچار ناتوانی‌های شدیدی شوند. گاهی درد و ناراحتی مفصل آنقدر شدید می‌شود که بیمار نمی‌تواند از آن مفصل استفاده کند.
توصیه‌هایی برای بیماران مبتلا به آرتروز :

مهم‌ترین نکته برای بیماران مبتلا به آرتروز به ‌کارگیری روش‌هایی است که باعث کاهش درد و ناراحتی‌شان شود.مثل تمام بیماری ‌های دیگر داشتن یک رژیم غذایی مناسب و سالم مفید خواهد بود.بیمار باید به حد کافی مواد مورد نیاز بدن خود را از طریق غذا تامین کند چون اگر تغذیه نامناسب باشد بدن هم ضعیف می‌شود و به تبع آن مقابله با بیماری دشوارتر می‌شود.
اگر پزشک برای شما داروی ضد درد تجویز کرده حتما سر وقت آن‌را بخورید چون اگر درد شروع شود و بعد شما تازه مسکن مصرف کنید درد دیرتر و سخت‌تر کنترل می‌شود اما مصرف مرتب و طبق دستور پزشک باعث می‌شود شدت حملات درد کاهش یابد.
سعی کنید از مفصل بیمار خود کمتر کار بکشید.مثلا اگر مفاصل انگشتان یک خانم مشکل دارد بهتر است از کیفی استفاده کند که روی شانه می‌افتد نه کیفی که باید با انگشتان دائما در دست گرفته شود.اگر دست شما مشکل دارد سعی کنید برای برداشتن اجسام از دست سالم خود بیشتر استفاده کنید تا فشار کمتری روی مفصل دردناک وارد شود.بیمارانی که در مفصل زانو یا ران دچار مشکل هستند بهتر است در صورت صلاح دید پزشک از عصا موقع راه ‌رفتن استفاده کنند.
سعی کنید بدنتان در هنگام راه رفتن یا نشستن،در وضعیت صحیحی قرار داشته باشد.
آب درمانی،هم به‌عنوان ورزش و هم به‌عنوان عاملی جهت تصحیح وضعیت ایستادن و راه رفتن می‌تواند به شما کمک کند.پزشکتان شما را درباره وضعیت صحیح و غلط قرارگیری بدن راهنمایی خواهد کرد.
اگر چاق هستید ، توصیه می شود وزن خود را کم کنید تا فشار روی زانوها و مفصل لگن کمتر شود.
استراحت دادن به مفصل ، بیمار باید در هر ساعت دست کم ده دقیقه به مفصل خود استراحت بدهد و سعی کند تاحد امکان فعالیت‌های بدنی خود را طوری تنظیم کند که مفصل مبتلا کمتر فعال باشد.
ورزش کردن حتما باید با نظارت و اجازه پزشک انجام شود تا مشکل مفصل را تشدید نکند یا باعث بروز درد جدیدی نشود.ورزش‌های سبک و مفرح مثل پیاده‌روی و شنا بیشتر توصیه می‌شوند.با ورزش کردن،عضلات اطراف مفاصل تقویت شده و ثبات مفصل افزایش پیدا می‌کند.البته ورزش کردن نباید باعث بروز درد در مفصل شود و اگر چنین اتفاقی رخ داد فورا ورزش را متوقف کنید.
فیزیوتراپی سبب جلوگیری یا معالجه محدودیت حرکتی و تقویت عضلات اطراف مفصل می شود. با تقویت عضلات، مفصل ثبات بیشتری پیدا کرده و مشکلات بیمار کمتر می شود.
برای درمان عوارض آرتروز گاهی مجبور به انجام عمل جراحی می شوند. در مواردی که مفصل لگن یا زانو بسیار آسیب دیده باشد گاهی با انجام عمل جراحی یک مفصل مصنوعی به جای آن می گذارند. جراحی زمانی توصیه می‌شود که درمان‌های دیگری که به تعدادی از آنها اشاره شد مؤثر واقع نشده باشند و بیمار قادر به انجام فعالیت‌های عادی روزمره خود نباشد.
عوامل موثر در ایجاد آرتروز
عوامل ارثی، جنسیت، عوامل هورمونی، عوامل شغلی، چاقی و پوکی استخوان می‌توانند از جمله علل موثر در بروز آرتروز باشند. به علاوه ورزش‌های شدید، افزایش سن، استعمال دخانیات، یا حتی ضربه نیز می‌توانند باعث بروز این مشکل شوند.
 
ورزش مناسب
ورزشی که بعد از انجام آن، درد مفاصل بیشتر از 2 ساعت ادامه پیدا کند، یک علامت هشداردهنده است. در این مواقع باید شدت ورزش را کاهش دهیم. ورزش همچنان که بر استحکام مکانیکی و تقویت عضلات موثر است می‌تواند روی تغذیه غضروف نیز اثر بگذارد. بعلاوه ورزش باعث افزایش جریان خون می‌شود و به انعطاف‌پذیری مفصل کمک می‌کند. یکی دیگر از فوایدی که ورزش برای این گروه از افراد در بر خواهد داشت، کاهش وزن است. زیرا یکی از نکات مهم در ارتباط با آرتروز زانو کاهش وزن است.
ورزش‌های انعطاف‌پذیری مانند کشش عضلات اطراف مفصل، ورزش‌های قدرتی و ورزش‌های هوازی مانند شنا، ورزش در آب و پیاده‌روی، ورزش‌هایی مناسب هستند؛ البته برای هر نوع از آرتروز و برای هر شخص باید ورزش خاص خود او و اغلب متفاوت با دیگران توصیه شود. بنابراین بهتر است که این کار را به متخصص بسپاریم.
بالا و پایین رفتن از پله هم بهتر است انجام نشود. اما شاید نتوانیم از این کار اجتناب کنیم. در این موارد بهتر است برای بالا رفتن از پله اول پای سالم را بالا بگذارید و برای پایین آمدن از پله اول پای ناسالم را پایین بگذارید .استفاده مداوم از دمپایی و کفش‌های پاشنه‌دار و خواباندن پشت کفش را هم باید کاهش داد. بهتر است این افراد ورزش‌ها را در رختخواب و بلافاصله پس از بیدار شدن انجام دهند و بعد از انجام ورزش از جای خود بلند شوند. این ورزش‌ها باید 3 تا 5 روز در هفته نیز ادامه پیدا کنند .
تغذیه مناسب :
تغذیه مناسب، کلید اصلی جلوگیری از انواع بیماری ها از جمله آرتروز است. اولین مرحله اصلی در درمان آرتروز، رساندن وزن به حد ایده آل است.
رعایت یک رژیم غذایی که حاوی فیبر بیشتری باشد ومصرف بیشتر میوه ها و سبزیجات تازه،ماهی و دانه ها، مصرف ماهی های آب های سرد از جمله ماهی آزاد ( سالمون ) توصیه می گردد ، مصرف میوه، سبزی، غلات کامل ( تصفیه نشده وسبوس دار)، آجیل ، دانه ها و ماهی باعث کاهش التهاب مفاصل یا آرتروز می شوند.
 
مصرف چربی های اشباع ، روغن های هیدروژنه یا جامد ، غذاهای پرچرب و سرخ کرده و شکر توصیه نمی گردد، چرا که این مواد غذایی باعث ایجاد اسیدیته ی بالای محیط داخلی مفاصل شده و این حالت موجب درد بیشتری در مفاصل و در نتیجه التهاب آنها می شود.
گوشت های پرچرب،  مارگارین، کره، کافئین، الکل، شکر سفید و تنباکو باید از رژیم غذایی حذف شوند .
◄ چند نکته:
1- آرتروز بیماری غضروف مفصل است و خوردن مواد غذایی محتوی کلسیم گرچه برای پوکی استخوان مفید است ولی در بهبود آرتروز تاثیری ندارد.
 2- چاقی سبب تشدید آرتروز زانوها و لگن می شود.
3- راه رفتن زیاد و بالا و پایین رفتن از پله ها آرتروز زانو و لگن را بدتر می کند.
4- گرم کردن مفصل مبتلا به آرتروز موقتا درد آنرا کم می کند. 
آرتروز یا استئوآرتریت شایع‌ترین بیماری از دسته التهاب مفاصل است.در این بیماری غضروف مفصل صدمه دیده و کم‌کم از بین می‌رود.آرتروز ممکن است هر مفصلی را درگیر کند اما مفاصل بزرگ که وزن بدن را تحمل می‌کنند مثل مفاصل زانو و ران و ستون فقرات بیشتر در معرض ابتلا هستند.

آرتروز با کهولت سن بروز می کند ولی مفهوم آن محکومیت انسانها به آرتروز نیست بلکه آرتروز قابل پیشگیری است.

آرتروز علایم زیادی دارد ولی 3 علامت آن شایع‌تر و مشخص‌تر هستند؛اولی خشکی پس از استراحت است،به این معنی که گاهی اوقات وقتی مفصل به‌مدت طولانی بی‌حرکت مانده باشد و بخواهد فعالیت کند درد خواهد داشت.شاید دیده باشید که بیماران مبتلا به آرتروز زانو صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند به سختی راه می‌روند اما بعد از مدتی کم‌کم راه رفتنشان به حالت عادی بازمی‌گردد.خشکی مفاصل بعد از یک دوره طولانی عدم ‌فعالیت بسیار شایع است ولی به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می‌کشد.دومین علامت کاهش انطاف پذیری است؛به‌همین دلیل بیماران مبتلا به آرتروز نمی‌توانند به‌ راحتی مفاصل خود را خم و راست کنند و برای علامت بعدی هم می‌توان به درد در مفصل اشاره کرد.توصیه می‌شود کسانی که بیشتر از دو هفته چنین علایمی را در مفاصل خود دارند حتما به پزشک مراجعه کنند.

علت بروزآرتروز چیست؟

علت ایجاد این بیماری هنوز به ‌طور واضح شناخته نشده است ولی چند عامل وجود دارد که می‌تواند زمینه ‌ساز ابتلا به آرتروز باشد،یکی سن بالا است که این بیماری معمولا در افراد بالای 40 سال دیده می‌شود.مورد دوم جنس،چون آرتروز در خانم‌ها بیشتر از آقایان بروز می‌کند ولی دلیل آن هنوز به‌ درستی مشخص نشده است،مورد بعدی ناهنجاری ‌های مادر زادی استخوانی و یا صدمه به مفصل است.آرتروز در ورزشکاران حرفه‌ای که مدام در معرض ضربه خوردن هستند بسیار شایع است مثلا در فوتبالیست‌ها.صدمات غیر ورزشی مثل تصادفات رانندگی هم زمینه را برای آرتروز مهیا می‌کند.عامل وزن را نیز نمی توان فراموش کرد .

چاقی خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.به ‌طور کلی هر چقدر وزن بالاتر باشد مفاصل بزرگ(مثل زانوها)باید بار و فشار بیشتری را تحمل کنند و در نتیجه خطر ابتلا به آرتروز در آنها بیشتر می‌شود. چاقی حتی احتمال بروز آرتروز در دست‌ها را هم افزایش می‌دهد.

عوارض:
 عدم توجه به این بیماری موجب بدتر شدن آن خواهد شد. وبا توجه به اینکه  هنوز درمان قطعی برای آن یافت نشده است اما با کمک برخی روش‌های درمانی می‌توان درد ناشی از این بیماری را کاهش داده و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشید.حدود یک سوم بیماران مبتلا به آرتروز ممکن است دچار ناتوانی‌های شدیدی شوند. گاهی درد و ناراحتی مفصل آنقدر شدید می‌شود که بیمار نمی‌تواند از آن مفصل استفاده کند.

درمان:

در موارد بسیار شدید آرتروز جراحی تعویض مفصل توصیه می‌شود اما قبل از جراحی معمولا روش‌های مختلفی پیشنهاد می‌شود که تا حد امکان کار به جراحی ختم نشود که یکی از آنها استراحت دادن به مفصل دردناک است.بیمار باید در هر ساعت دست کم ده دقیقه به مفصل خود استراحت بدهد و سعی کند تاحد امکان فعالیت‌های بدنی خود را طوری تنظیم کند که مفصل مبتلا کمتر فعال باشد.روش دیگر ورزش کردن است که باید حتما با نظارت و اجازه پزشک انجام شود تا مشکل مفصل را تشدید نکند یا باعث بروز درد جدیدی نشود.ورزش‌های سبک و مفرح مثل پیاده‌روی و شنا بیشتر توصیه می‌شوند.با ورزش کردن،عضلات اطراف مفاصل تقویت شده و ثبات مفصل افزایش پیدا می‌کند.البته ورزش کردن نباید باعث بروز درد در مفصل شود و اگر چنین اتفاقی رخ داد فورا ورزش را متوقف کنید.در افرادی که اضافه وزن دارند کم کردن وزن باید حتما مدنظر قرار گیرد.البته رژیم گرفتن و ورزش کردن برای کاهش وزن باید تحت نظر پزشک انجام شود.برای کاهش درد ناشی از آرتروز هم می‌توان از کیسه یخ استفاده کرد.در اغلب موارد پزشک برای بیمار داروهای ضد‌درد و ضد‌التهاب تجویز می‌کند که در کاهش درد مفصل مؤثر است.

روش جراحی:

  این روش‌ها از پاکسازی فضای مفصلی تا تعویض کامل مفصل متفاوت هستند و جراح بر حسب شدت بیماری از یکی از این روش‌ها استفاده می‌کند.بیماران توجه داشته باشند که جراحی زمانی توصیه می‌شود که درمان‌های دیگری که به تعدادی از آنها اشاره شد مؤثر واقع نشده باشند و بیمار قادر به انجام فعالیت‌های عادی روزمره خود نباشد.

توصیه ها:

مهم‌ترین نکته برای بیماران مبتلا به آرتروز به ‌کارگیری روش‌هایی است که باعث کاهش درد و ناراحتی‌شان شود.مثل تمام بیماری ‌های دیگر داشتن یک رژیم غذایی مناسب و سالم مفید خواهد بود.بیمار باید به حد کافی مواد مورد نیاز بدن خود را از طریق غذا تامین کند چون اگر تغذیه نامناسب باشد بدن هم ضعیف می‌شود و به تبع آن مقابله با بیماری دشوارتر می‌شود.
اگر پزشک برای شما داروی ضد درد تجویز کرده حتما سر وقت آن‌ را بخورید چون اگر درد شروع شود و بعد شما تازه مسکن مصرف کنید درد دیرتر و سخت‌تر کنترل می‌شود اما مصرف مرتب و طبق دستور پزشک باعث می‌شود شدت حملات درد کاهش یابد.سعی کنید از مفصل بیمار خود کمتر کار بکشید.مثلا اگر مفاصل انگشتان یک خانم مشکل دارد بهتر است از کیفی استفاده کند که روی شانه می‌افتد نه کیفی که باید با انگشتان دائما در دست گرفته شود.اگر دست شما مشکل دارد سعی کنید برای برداشتن اجسام از دست سالم خود بیشتر استفاده کنید تا فشار کمتری روی مفصل دردناک وارد شود.بیمارانی که در مفصل زانو یا ران دچار مشکل هستند بهتر است در صورت صلاح دید پزشک از عصا موقع راه ‌رفتن استفاده کنند.
سعی کنید بدنتان در هنگام راه رفتن یا نشستن،در وضعیت صحیحی قرار داشته باشد.آب درمانی،هم به‌عنوان ورزش و هم به‌عنوان عاملی جهت تصحیح وضعیت ایستادن و راه رفتن می‌تواند به شما کمک کند.پزشکتان شما را درباره وضعیت صحیح و غلط قرارگیری بدن راهنمایی خواهد کرد.

 

 

نکات دیگری در مورد آرتروز:

دو نوع آرتروز بر اساس علل ایجاد آن وجود دارد. آرتروز اولیه، بدون علت زمینه‌ای خاص در افراد اتفاق می‌افتد و معمولا مفاصلی را درگیر می‌کند که نسبتا بزرگ هستند و اندام تحتانی، مفاصل مچ دست و انتهای انگشتان را در بر می‌گیرد. عامل سن و گذشت زمان و تخریب مفصل به علت استفاده مکرر از آن و در برخی موارد به علل ژنتیکی اتفاق می‌افتد.

 

آرتروز ثانویه به دنبال ایجاد ضربه یا تروما و یا سابقه‌ای که از شکستگی‌ها و در رفتگی‌ها و مانند آن وجود دارد، ایجاد می شود، افزود: مفصل قدرت بیومکانیک خود را از دست داده و تحت فشارهای مکرر ناخواسته قرار می‌گیرد و مفصل مبتلا به آرتروز می‌شود.

 به دنبال این تخریب، استخوان برای اینکه سطح مفصل خود را اضافه کند، رشد غیرمعقول پیدا کرده، بافت‌های نرم اطراف استخوان دچار التهاب و بزرگی و بافت‌های اطراف مفصل دچار تورم می‌شوند. در این حالت مفصل از حد طبیعی خود بزرگتر شده و به علت فشاری که گیرنده‌های انتقال دهنده حس و عدم وجود پوشش کافی غضروفی وارد می‌کند منجر به ایجاد درد می‌شود.

 

درد مشخصه آرتروز است. از جمله دیگر علائمی که در آرتروز تظاهر پیدا می‌کند می‌توان به انحراف و غیرطبیعی بودن زوایای مفصلی، انحراف زانو، انحراف انگشتان دست، اختلالات شکلی، ایجاد صدا در مفاصل و خشک بودن مفصل اشاره کرد.

 بسته به نوع مفصل درگیر، اختلالات می‌تواند متفاوت باشد، اگر درگیری مفصل در اندام فوقانی و دست باشد بیمار با درد هنگام فعالیت دست مراجعه می‌کند.

 

آرتروز عمدتا در زنان و سنین بالای 55 سالگی شایع‌تر است، گفت: شغل افراد شاید به طور مستقیم با آرتروز اولیه مرتبط نباشد، ولی اگر فرد شغلی داشته باشد که مجبور باشد به طور مرتب یک کار تکراری را با فشار انجام دهد احتمال ابتلا به آرتروز بیشتر می‌شود.

 اما اگر آرتروز در ستون فقرات تحت عنوان تنگی کانال کمر یا گردن و یا پشت اتفاق افتاده باشد، این تنگی کانال که به علت همان فرآیند تخریبی وابسته به سن اتفاق می‌افتد، موجب می‌شود بیمار با علائمی چون گزگز دست، گردن درد، کمردرد، اختلال در راه رفتن، بی‌حسی پا و در نهایت اختلال جدی در نخاع و یا عصب‌های گردن و کمر مواجه شود.

  راهکارهای پیشگیری :در مورد آرتروز نوع اول، اقدام پیشگیرانه خاصی قابل انجام نیست و همانگونه که مو با بالارفتن سن، سفید می‌شود، آرتروز هم ممکن است اتفاق بیفتد. ولی می‌توان با تمهیداتی از ایجاد آرتروز ثانویه جلوگیری کرد.
علت آرتروز یا ساییدگی مفصل چیست

در طول روز و به علت فعالیت های بدنی مفاصل بدن بطور مرتب در معرض ضربه قرار دارند و این ضربات مرتبا آسیب هایی را به آنها بخصوص به غضروف مفصلی وارد میکنند. بدن این آسیب ها را تا جایی که میتواند ترمیم میکند. پس در طول زندگی مفاصل بدن دائما در یک فرآیند آسیب و ترمیم قرار دارند.

گاهی اوقات شدت آسیب های وارده به مفصل بیش از قدرت ترمیم بدن است و یا به عللی قدرت ترمیم بدن کاهش یافته و نمیتواند آسیب های معمولی را مرتبا ترمیم کند. در این موارد غضروف مفصلی بتدریج خرابتر و خرابتر میشود و این شروع آرتروز است.
در ابتدا سطح غضروف ریش ریش و لایه لایه میشود. با هر آسیبی مقداری از روی غضروف برداشته میشود تا اینکه بتدریج کلفتی غضروف کم میشود. کم شدن کلفتی غضروف که در رادیولوژی بصورت کاهش فاصله مفصلی دیده میشود از علائم اولیه شروع ساییدگی مفصل است.